De macht van Gods naam en onze werkelijkheid

Wat is het evangelie van Psalm 8? Misschien kunt u uw bijbel er even bij pakken, voor zover u hem niet op schoot hebt. En de foto die u nu ziet is gemaakt door iemand uit de gemeente en naar mij toegestuurd als bijdrage aan deze dienst, een prachtige foto! In deze Psalmdienst hebben we Psalm 8 al in verschillende toonaarden gezongen en gehoord en daar komen er ook nog een paar bij. Maar laten we tegelijkertijd een ontdekkingsreis gaan maken door deze Psalm heen op zoek naar de boodschap van God voor ons vanmiddag. Ik doe dat in vier gedeelten, daarbij ga ik niet van boven naar beneden door de Psalm. In een eerste blokje haak ik aan bij de verzen 2 en 10, in het tweede blokje kijken we naar de verzen 4-9, zoals u ziet blijft alleen vers 3 dan nog over, daarmee vul ik het derde gedeelte, en tot slot kijken we nog afsluitend terug naar het geheel.

Dus eerst vers 2 en 10. Die verzen zijn precies hetzelfde. ‘Heer, onze Heer, hoe machtig is uw naam op heel de aarde.’ Daar gaat het over in deze Psalm, dit is het belangrijkste. Je kunt zeggen: de Psalm begint met de conclusie en eindigt er nog een keer mee. De boodschap van Psalm 8 is: de macht van Gods naam is groot op aarde. En alles wat tussen vers 2 en 10 gezegd wordt wil dat duidelijk maken, wil dat onderstrepen. God laat zijn macht zien op aarde. Zijn grote macht. Je ziet het, je hoort het in zijn naam. Hij is Heer. Hij heerst.

Maar wacht even, dat kan de Psalm wel zo zeggen maar is de werkelijkheid niet heel anders? Laat God zijn macht zien op aarde? Laat God zien dat Hij heerst? Veel mensen zeggen juist: ik zie helemaal niks van Gods macht op aarde. Mensen worden ziek en sterven. Er is oorlog en misdaad en honger en zoveel ellende. Er zijn natuurrampen die mensen bij duizenden, bij tienduizenden wegvagen. Wat zie ik nou van Gods macht? Toch niets? Veel mensen nemen hierom afscheid van God. Maar ook voor wie wil blijven geloven in God is dit moeilijk. Vorige week zondag bij Deo Duce ging het er nog over in een van de groepjes. Iemand zei: als God nou eens één keer iets van zich liet zien dan zou ik gemakkelijker kunnen geloven, zou ik gemakkelijker op God kunnen vertrouwen. En dat is zo herkenbaar. Wie heeft die gedachte nooit eens gehad? Ik in ieder geval wel. Dus als Psalm 8 zegt: ‘Heer, wat is uw naam machtig op aarde!’, dan fluister ik er heel zachtjes achteraan: ‘ik wou dat ik het kon zien.’

Maar waar komt die spanning vandaan? Waarom zegt de Psalm ‘uw naam is machtig op aarde’, terwijl wij constateren: daar is weinig van te zien, Gods macht is zo goed als onzichtbaar op aarde! Twee dingen daarover. Allereerst: Gods macht wordt verduisterd door de daden van mensen. Wanneer mensen zich groot en sterk maken legt dat een schaduw op Gods macht. Als mensen zeggen: moet je eens kijken wat wij allemaal kunnen, wat wij allemaal voor elkaar hebben gekregen, dan raakt God buiten beeld. Als mensen zich gedragen als heer over de schepping dan zien we niet meer dat God heerst. Dus Gods macht op aarde wordt verduisterd door het heer-willen-zijn van mensen. En dan gaat het niet alleen over anderen maar ook over mijzelf. Ook ik verduister de macht van God op aarde op het moment dat ik mijn eigen gang ga, mijn eigen regels volg, als ik doe alsof de wereld en mijn leven van mij zijn.

Dan het tweede. De satan, Gods tegenstander, wil de aarde kapot maken. Hij heeft een bloedhekel aan de mooie schepping van God. Want als satan de aarde kapot kan maken dan heeft God geen podium meer om zijn macht te laten zien. God wil zijn macht op áárde laten zien. Het slot van vers 2 zegt dat God zijn luister, zijn macht en majesteit toont aan de hemel. En dat is ook zo. Het oneindige heelal in zijn duizelingwekkende grootheid laat ons Gods macht zien. Maar Psalm 8 zegt: en toch wil God zijn macht vooral tonen op aarde. En vind je het gek? De mens woont op aarde! God wil zijn macht aan ons laten zien, aan de mens, en dus op aarde. Maar de satan probeert de aarde kapot te maken om zo Gods macht te verduisteren.

De macht van Gods naam toch zichtbaar op aarde

Psalm 8 stelt ons eigenlijk een vraag. En dat is deze: zie jij wel dat God de macht van zijn naam -Heer, heerser- zichtbaar maakt op áárde? Psalm 8 is een jubel op Gods zichtbare macht op aarde. Daarvoor hoef je niet met je hoofd in de nek naar de ruimte te staren -krijg je ook alleen maar pijn van in je nek- je kunt het op aarde zien. Op drie manieren, de eerste twee ga ik laten zien in dit blokje, dat zijn de verzen 4-5 en 6-9.

In vers 4-5 beginnen we nog wel even met het hoofd in de nek: ‘Zie ik de hemel, het werk van uw vingers, de maan en de sterren door u daar bevestigd...’ Ja en dan? Zeg ik dan: God, wat bent u groot, wat bent u machtig, dat u dat allemaal gemaakt hebt, dat oneindige heelal, onvoorstelbaar! Nee, zo gaat het juist niet. De Psalm zegt: let nou eens op de macht van Gods naam op áárde! ‘Heer, hoe machtig is uw naam op heel de aarde.’ Hoe zie je die macht van God dan? Nou, zegt vers 5, in de aandacht die God heeft voor die piepkleine mens, dat stervelingetje! ‘Wat is de sterveling dat u aan hem denkt, het mensenkind dat u naar hem omziet?’ God ziet naar de mens om. Hij geeft mensen eten en drinken, Hij zorgt voor regen en zon en vruchtbaarheid. God laat gewassen groeien en zegent het vee. God laat bomen vrucht dragen en Hij voorziet de mens van kleding en onderdak. God geef mensen aan elkaar in gezin en gemeente, in volk en samenleving. God ziet naar de mens om. Hij gebruikt daarvoor zijn macht. Zie die macht van God daarin. Hij is Heer, Heerser. Dat wil zeggen: Hij is koning. En als koning zorgt Hij voor zijn mensen.

Maar Gods macht zie je ook als je kijkt naar wat God de mens heeft toevertrouwd. Dat kun je dus ook zien hier op aarde. Door gewoon om je heen te kijken. Misschien zijn we eraan gewend geraakt, maar vers 6-9 laat zien dat God de schepping aan de mens heeft toevertrouwd. De mens heeft het beheer over de schepping gekregen. Luister maar naar vers 6-7: ‘U hebt hem bijna een god gemaakt, hem gekroond met glans en glorie, hem toevertrouwd het werk van uw handen en alles aan zijn voeten gelegd.’ En dan volgt in vers 8-9 een opsomming van de dieren waarover de mens het beheer heeft gekregen, alle dieren eigenlijk. Maar Gods macht wordt hierin zichtbaar! Je ziet op aarde iets van Gods macht als je kijkt naar de mens die het beheer voert over de schepping. Want God gaf de mens daarvoor verstand en wijsheid en inzicht. Zodat hij dingen zou begrijpen en doorgronden en kunnen verklaren en kunnen sturen. In hoe God de mens gemaakt heeft, geschikt gemaakt voor die taak, zie je Gods macht. En daarnaast mogen we nog bedenken dat degene die iets in handen geeft van een ander meer macht heeft dan degene die het krijgt. De landeigenaar is machtiger dan de rentmeester. Dus zie Gods macht in die mens die tot zoveel in staat is. Die zelfs het heelal kan onderzoeken. ‘Heer, hoe machtig is uw naam op aarde!’

De macht van Gods naam in kinderstemmen

Maar nu vers 3: ‘Met de stemmen van kinderen en zuigelingen bouwt u een macht op tegen uw vijanden om hun wraak en verzet te breken.’ Waar gaat dat nou over? Je kunt er ook allerlei vragen bij stellen: Wie worden er bedoeld met die vijanden? Wat is hun wraak, hun verzet? En waartegen? En gaat het God lukken om hun wraak en verzet te breken? Maar waarom gebruikt Hij daar kinderen en baby’s voor? Tenminste, hun stemmen?

Het woordje ‘macht’ in vers 3 legt de link met de rest van de Psalm. Ook vers 3 heeft iets te zeggen binnen dat centrale thema: Zie jij wel dat God de macht van zijn naam zichtbaar maakt op aarde? Niet alleen in het heelal, ‘aan de hemel’ (slot van vers 2), maar vooral op aarde. In vers 3 komt daar zelfs iets van dynamiek in. Gods macht is volgens dit vers niet statisch, niet altijd op een en hetzelfde niveau, maar God bouwt een macht op. Tenminste, op aarde. God in de hemel is machtig, oppermachtig. Maar op aarde bouwt God een macht op. Daar zit beweging in. Op aarde is God bezig zich sterk te maken tegenover zijn vijanden. Steeds sterker!

Wie zijn dan die vijanden? De vijand van God is de satan. Je kunt je er ook iets bij voorstellen dat hij wraak op God wil nemen, samen met de engelen die hem gevolgd zijn. Heel dit demonisch leger verzet zich tegen God. Zij zitten vol wraak tegen God die hun opstand afsloeg. Satan wilde zelf God zijn in plaats van Vader, Zoon en Geest. En nu hebben zij de oorlog verklaard aan Gods schepping. Zij zijn uit op de afbraak van de aarde zodat God geen eer meer krijgt, geen aanbidding. En ook op aarde kreeg God vijanden. Doordat mensen zich van Hem afkeerden. Ook dat leidt tot de afbraak van de aarde.

Maar gelukkig laat God het niet zover komen dat de aarde wordt afgebroken. Nee, Hij bouwt een macht op. Een tegenmacht. Maar dat is wel een hele vreemde, namelijk kinderen en zuigelingen, baby’s. Hoe kunnen zij satan en de zijnen nou zo afschrikken dat hun verzet gebroken wordt? Zodat zij hun pogingen opgeven om Gods aarde te vernietigen? Is dat door het gebrabbel van kinderen van gelovigen die hun eerste gebedje opzeggen? Ik weet niet of dat de satan afschrikt. Kijk, ik denk dat het helemaal niet uitmaakt wat die kinderen zeggen. En ik denk dat het hier ook gaat over de kinderen van ongelovigen. Want wat de satan echt afschrikt is dat God laat merken dat er toekomst is voor zijn wereld! En dat er toekomst is voor ieder mens die hier op aarde geboren wordt. God laat het gewoon doorgaan: elke dag worden er weet ik niet hoeveel kinderen geboren. En hun eerste huiltjes doen vreselijk pijn aan satans oren. Hij realiseert zich: er zijn kinderen in deze wereld en er zullen ook altijd kinderen zijn in deze wereld! En kinderen, baby’s, betekent: toekomst! Het simpele feit van de aanwezigheid van kinderen en baby’s op aarde laat zien dat God instaat voor de voortgang van zijn schepping.

En helemaal de geboorte van dat ene kind: Jezus! In Jezus werd het helemaal waar: ‘Heer, hoe machtig is uw naam op heel de aarde.’ Jezus toont de macht van Gods naam bij uitstek. Denk nog even terug aan die zo herkenbare uitspraak: ‘Als God nou eens één keer iets van zich liet zien dan zou ik gemakkelijker kunnen geloven.’ Kijk naar Christus! In de geboorte en het leven van Jezus Christus heeft God niet alleen een macht opgebouwd tegen zijn vijand, maar heeft Hij hem gebroken en verslagen. In Matteüs 21:16 haalt Jezus Psalm 8:3 aan. Kinderen in de tempel roepen naar Jezus: ‘Hosanna voor de Zoon van David!’ De hogepriesters en schriftgeleerden vragen verontwaardigd aan Jezus: ‘Hoort u wat ze zeggen?’ En dan antwoordt Jezus: ‘Jazeker! Hebt u dan nooit gelezen: “Door de mond van kinderen en zuigelingen hebt u zich een loflied laten zingen”?’ Kijk, hiermee betrekt Jezus dat hele evangelie van toekomst voor deze aarde op zichzelf. Door Hem wordt die toekomst werkelijkheid. Wie de onovertroffen macht van God wil zien op aarde moet kijken naar dat hulpeloze baby’tje in de kribbe en naar die stervende man aan het kruis. Er is toekomst voor de aarde.

De macht van Gods naam in ons

God zegt vanmiddag tegen ons: mijn macht is zichtbaar op aarde in de toekomst die ik schep voor de mens. Elk kind dat geboren wordt, elk kind dat op aarde leeft, is een bewijs van het feit dat er toekomst is. Toekomst door Jezus. Maar dat betekent dat je Gods macht op aarde ook ziet in wat de Geest van Christus in mensen doet. Wanneer de heilige Geest mij helpt om een goede rentmeester te zijn over de schepping dan laat dat iets zien van Gods macht. Als ik in mijn leven aanwijs dat God naar mij, piepklein mensje, stervelingetje omziet dan laat dat Gods macht zien. Maar het meest duidelijk wordt Gods macht in mijn leven wanneer ik door de heilige Geest mijn heer-willen-zijn afleg. En God aanbid als mijn heer. Als dat zichtbaar wordt in mijn leven dan moet iedereen toch wel erkennen: ongelofelijk, dat moet God wel in hem gewerkt hebben. En zo mag ik ook zelf naar Gods werk in mijn leven kijken. Hoe meer ik mij laat herscheppen door Gods Geest, hoe meer ik zie van Gods macht!

Wie zich dus afvraagt: wat zie ik nou van Gods macht op aarde doet er goed aan zich ook af te vragen: is Gods macht eigenlijk zichtbaar in mijn leven? Wanneer ik zelf heer en meester ben in mijn leven verduister ik Gods macht op aarde. En dan zal ik zelf toch ook de laatste zijn om op God te vertrouwen. Maar hoe meer ik mij laat herscheppen, hoe meer ik zie van Gods macht. Ik hoop dat u, dat jij, Gods macht nu ziet op aarde. Het is zo zichtbaar. Jezus toont de macht van Gods naam bij uitstek. In Hem zie je: God is machtig en Hij heeft de wereld lief. Maar dan moet het goed komen. Als de machtige God de wereld lief heeft dan komt er een einde aan moeite en dood, aan oorlog en haat, aan ziekte en ellende, aan natuurrampen en honger. Psalm 8 zegt: Zie je Gods macht nu? Niet alleen in dat machtige heelal, die eindeloze sterrenwereld, maar vooral om je heen en in jezelf? Nou, aanbid Gods macht dan. En vertrouw daarop. Laat je daardoor troosten en bemoedigen. God wijst ons in Psalm 8 op de zichtbaarheid van zijn macht op aarde omdat Hij door ons aanbeden, vertrouwd en geëerd wil worden. Doe jij dat? Ja, en maak die macht van God ook zichtbaar in je leven. Heb jij al bedacht hoe Gods macht zichtbaar kan worden in jouw leven in de komende week?

Maar hoe loopt het nou af met Gods vijanden? Zullen zij zich door het sterke bewijs dat God geeft van zijn voortgaande verlossing van deze wereld laten stoppen? De satan niet. Hij is zo verbitterd dat hij zich nooit meer zal bekeren. En dat geldt ook voor de duivelen die hem gevolgd zijn. Zij die uit zijn op dood en vernietiging, zullen dat zelf ondergaan. Maar hoe zit het met mensen die niet geloven? Allereerst is duidelijk dat zij nog tijd krijgen. Hun toekomst is nog open. Hun toekomst kan nog gaan samenvallen met die van de aarde die hersteld wordt, die weer helemaal aan God gewijd zal worden. Zullen Gods vijanden hun verzet opgeven? Dat kan. Door Christus en zijn offer te aanvaarden. En God zet daarvoor alles op alles. Gods macht, waarmee Hij zijn vijanden wil overrompelen, is zijn liefde voor zijn schepping. Amen.