Het vervelende van de waarheid is dat je hem niet kunt zien. Iemand beweert iets en zegt ‘echt waar’, en jij moet dat maar geloven. Zelfs bewijzen leiden niet altijd tot de waarheid, misschien is er met het bewijs geknoeid. In een rechtszaak kan uitspraak worden gedaan terwijl iedereen denkt ‘wat is nu de waarheid?’ De waarheid staat vast, iets is waar of niet. Maar vaak genoeg komen wij daar niet achter. We nemen iets aan voor waar.

Ook de waarheid over God kun je niet zien. Wat is de waarheid over God? Wie maakt dat uit? Dat de waarheid van God onzichtbaar is, is vervelend. Het onzichtbare van God maakt geloven moeilijk. Wie bepaalt wat er waar is over God? De Gewone Catechismus zegt: dat doet Jezus. Jezus is de belichaming van de waarheid over God. Niemand heeft zo overtuigend laten zien wie God is, als Jezus (GC v/a 55).

Vanmiddag moeten we het hebben over wat het nou betekent dat Jezus zegt ‘Ik ben de waarheid’ (Johannes 14:6). Jezus bedoelt daarmee, aan mij zie je de waarheid over God. God is onzichtbaar. Kolossenzen 1:15 zegt dat ook. Over Jezus wordt daar gezegd: ‘Beeld van God, de onzichtbare, is hij.’ Maar als je naar Jezus kijkt zie je wie God is, hoe Hij is. Je ziet de waarheid over God. Ik wil nu de waarheid over God laten zien in vijf punten, en hoe je die waarheid ziet in Jezus.

De waarheid over God

God is de Schepper

Hoe belichaamt Jezus die waarheid tijdens zijn leven op aarde? Wat dacht je hiervan, Jezus stilt een storm (Matteüs 8:23-27). Jezus zit in de boot met zijn leerlingen, het begint vreselijk te stormen, de leerlingen denken dat hun laatste uur geslagen heeft. Ze roepen ‘Heer, we vergaan!’ Dan staat Jezus op en spreekt de wind en het water bestraffend toe en ‘het meer kwam geheel tot rust.’ De mensen zeggen vol verbazing: ‘Wat is dit toch voor iemand, dat zelfs de wind en het water hem gehoorzamen?’ Dan denk ik, wat is dat voor vraag, ze kennen Jezus ondertussen toch? Hij heeft al meer wonderen gedaan, waarom zijn ze hier dan zo verbaasd over? Omdat de Joden wisten dat er maar één is die stormen tot zwijgen kan brengen. Dat is God in de hemel, de Schepper. Deze Joden kennen hun Psalmen. Psalm 107 beschrijft ook een storm op zee: ‘Zij stegen tot aan de hemel, vielen neer in de diepte,  hun maag keerde om van ellende, ze tolden en tuimelden als dronkaards, alle kennis baatte hun niets. Ze riepen in hun angst tot de HEER - hij leidde hen weg uit vele gevaren, hij bracht de storm tot zwijgen, de golven gingen liggen’ (26-29). De Joden weten dat er maar één is die stormen kan bedwingen, en dat is de Schepper. Maar dat betekent dat de discipelen opeens vol verbazing begrijpen dat de Schepper bij hen in de boot zit. God is de Schepper, dat is de waarheid. Jezus maakt die waarheid zichtbaar, Hij stilt de storm.

God herstelt het samenleven

God herstelt het leven en dat is het samenleven. Hoe wordt deze waarheid zichtbaar in Jezus? Hij geneest doven, blinden en invaliden gedurende zijn leven op aarde. Denk eens na over die wonderen, wat is het effect ervan? Wanneer een blinde kan zien, kan hij weer meedoen. Wanneer een dove kan horen, kan hij weer contact hebben. Wanneer een kreupele kan lopen, kan hij zijn plek in de samenleving weer innemen. Dat geldt ook voor de genezing van melaatsen, die moesten in afzondering leven vanwege het besmettingsgevaar. Maar eenmaal genezen door Jezus kunnen ze weer onder de mensen komen. Datzelfde geldt voor mensen die door Jezus bevrijd werden van een boze geest. Al de genezingswonderen die Jezus doet zijn gericht op het herstel van het samenleven van mensen. Die waarheid over God -dit is Gods grote plan van Genesis tot Openbaring- wordt zichtbaar in wat Jezus doet.

God vergeeft zonden

Dit is ook een waarheid die je niet kunt zien. Maar Jezus spreekt die vergeving hardop uit. Ik denk aan het verhaal van de vier mannen die hun vriend door het dak voor Jezus voeten laten zakken (Lucas 5:17-26). Het eerste wat Jezus zegt is, je zonden zijn je vergeven. De schriftgeleerden en Farizeeën die daarbij zijn worden kwaad en denken: dit is godslasterlijk, want alleen God kan zonden vergeven. Maar dan zegt Jezus, wat is gemakkelijker, om te zeggen ‘sta op en loop’ of ‘je zonden zijn je vergeven’? Oftewel, als ik de woorden ‘sta op en loop’ waarmaak, dan maak ik die andere woorden ook waar. En dan zegt Hij het: sta op en loop. Maar dan zijn de zonden van deze man nu ook vergeven. De onzichtbare waarheid dat God zonden vergeeft, wordt zichtbaar en hoorbaar in het leven van Jezus op aarde. Hij belichaamt deze waarheid over God.

God kan niet leven met het kwaad

In Jezus wordt dat zichtbaar als Hij woedend het tempelplein schoonveegt (Marcus 11:15-17). In de tempel was een levendige handel ontstaan in offerdieren. En bij geldwisselaars kon je de Joodse munt krijgen om de tempelbelasting te betalen, dat mocht niet met Grieks of Romeins geld. Maar mensen verrijkten zich daaraan. Het ging niet meer om God, het ging om hen zelf. Met dat kwaad kan God niet leven. Dat is de kern van de zonde, op jezelf gericht zijn en niet op God. Je eigen belang zoeken, niet de eer van God. Dat God daar niet mee kan leven wordt zichtbaar in Jezus als Hij woedend het tempelplein schoonveegt.

God komt de hoogste eer toe, het diepste vertrouwen en gehoorzaamheid tot de dood

Weet je hoe dit zichtbaar wordt in Jezus? Hij sterft aan het kruis. In Filippenzen 2:6-11 staat dat Jezus gehoorzaam werd tot in de dood - de dood aan het kruis. Hij gaf zijn Geest in Vaders handen, zo diep was zijn vertrouwen op God. Hij gaf zijn leven uit handen, vertrouwend dat Hij het van zijn Vader terug zou ontvangen. En heel zijn leven gaf Hij God de eer. In Johannes 17:4 horen we Jezus tegen zijn Vader zeggen: ‘Ik heb op aarde uw grootheid getoond door het werk te volbrengen dat u mij opgedragen had.’

De onzichtbare waarheid over God wordt zichtbaar in Jezus. Hij belichaamt de waarheid over God. Kolossenzen 1:15 zegt: ‘Beeld van God, de onzichtbare, is hij’, en dan volgt er een prachtig loflied. De Gewone Catechismus zegt in v/a 55: ‘Er is niemand die in zijn leven zo overtuigend heeft laten zien wie God is, als Jezus.’ Ik vind het mooi om te ontdekken hoe Jezus de waarheid over God belichaamt, die vijf punten. Dat is mijn uitwerking van v/a 56: ‘Hoe laat Jezus zien wie God is?’ God wil dat wij in Jezus de waarheid over Hem ontdekken, omdat Hij gekend en geëerd wil worden als Schepper. Als ik het samenvat zeg ik, de waarheid over God is dat Hij mijn Schepper is en daarom door mij geëerd moet worden. Dat is een onzichtbare waarheid die zichtbaar wordt in Jezus. Hij leefde deze waarheid, daarom zegt Hij: Ik ben de waarheid.

Dat Jezus hiervoor naar de aarde kwam, is omdat het beeld van God in mensen vervaagd was. De mens was geschapen naar het beeld van God (Genesis 1:26-28). Als je naar de mens keek, dan wist je hoe God is. Als je naar de mens luisterde, dan hoorde je de waarheid over God: Hij is de Schepper, wij moeten Hem eren. Maar dat beeld-zijn van God raakte beschadigd door de zondeval. Het beeld werd vaag en onduidelijk. De mens ging dingen doen die haaks staan op hoe God is. Dat roept de vraag op in hoeverre jij beeld van God bent. Wat wordt er in jouw leven zichtbaar van de waarheid over God? Daar ben je wel voor geschapen. Ik spring nu even naar v/a 58: ‘Leef je als christen automatisch volgens de waarheid van Jezus?’ Je zou ook kunnen zeggen: volgens de waarheid van God. Want het gaat verder terug dan Jezus, het was onze oorspronkelijke bestemming. De waarheid over God moest in ons zichtbaar worden: beeld van God, de onzichtbare, zijn wij - zo had God het bedacht. Maar hoe is dat in jouw leven? Zullen we dat eens gaan bekijken? Dan kan ik gelijk wat dingen praktisch maken. Ik gebruik weer die vijf punten.

De waarheid over God in jou

De waarheid over God wordt zichtbaar in jouw leven door hoe jij omgaat met de schepping. Als jij zorgvuldig en zorgzaam omgaat met de schepping wordt duidelijk dat je beseft dat de wereld niet van jou is, dat je niet grenzeloos de aarde kunt gebruiken en vervuilen. Door je verantwoordelijk voor de schepping op te stellen laat je merken dat er iemand is aan wie je verantwoording moet afleggen. Jij laat zien, de schepping heeft een Schepper.

Hoe ga jij om met je medemens? De waarheid over God is dat Hij het samenleven herstelt. Jezus maakt dat zichtbaar doordat Hij doven, blinden, verlamden en melaatsen weer mee laat doen. Leven volgens die waarheid betekent dat jij ook zoekt naar het herstel van het mens zijn in relatie. Je zoekt het contact, je bent vriendelijk, je bent bereid iets voor een ander te doen. Je bent bereid tot zelfbeheersing en zelfverloochening. Samenleven, daar gaat het om.

En als het misgaat, wat doe je dan? Ben jij vergevingsgezind? Of stel je je hard op? Hou jij een lijstje bij van dingen die een ander jou heeft aangedaan of sta je open voor oprechte spijt en een nieuw begin? De waarheid over God is dat Hij zonden vergeeft. En jij? Wat zien mensen van God als ze kijken naar jouw omgang met dingen die jou zijn aangedaan?

Het vierde was dat God niet kan leven met het kwaad. Jezus veegde woedend het tempelplein leeg. Hoe ga jij om met onrecht, dichtbij huis of verder weg? Veel mensen lijden onder onrecht, onderdrukking en uitbuiting. Roept dat jouw woede op? Of haal je je schouders op en kijk je de andere kant op?

En het vijfde punt, hoe zit het met jouw toewijding aan God? Ontvangt Hij eer en lof in jouw leven, in woord en daad? De waarheid is dat dit God toekomt, de hoogste eer, het diepste vertrouwen en gehoorzaamheid tot in de dood. Jezus maakte het waar in zijn leven. En jij? Om het met v/a 58 te zeggen: ‘Leef jij als christen volgens de waarheid van Jezus Christus?’ Oftewel, wordt deze waarheid over God ook zichtbaar in jouw leven? De Catechismus zegt: dat gaat sowieso niet automatisch. Geen van deze vijf punten.

Dit is de trieste werkelijkheid. Vaak houdt de leugen ons nog in zijn greep, de leugen dat egoïsme loont. Als je dat tot waarheid maakt in je hoofd, vallen al deze punten om. Je omgang met de schepping en de medemens draait om jouw voordeel. Vergeven, waarom zou je? Onrecht, wat boeit het? God de eer geven? Dat botst met de aandacht die je voor jezelf vraagt. De leugen doet de waarheid over God geweld aan (Romeinen 1:18). Misschien vind je het lastig dat je de waarheid over God moet geloven. Of je zegt: een waarheid die ik moet geloven accepteer ik niet. Maak niet de vergissing dat je waarheid en bewijs door elkaar haalt. Bewijs is iets anders dan waarheid. De waarheid over God blijft bestaan, ook als die nu nog onbewijsbaar is. God blijft ons duidelijk maken dat de waarheid over Hem zichtbaar is geworden in Jezus. Dat doet Hij niet alleen omdat Hij gekend en geëerd wil worden, maar dat doet God ook omdat zijn waarheid in ons de wereld leefbaar maakt. Je ziet dat wanneer mensen in liefde met elkaar omgaan. Als mensen zorgzaam zijn en trouw naar elkaar omzien. Je ziet het in dienstbaarheid en toewijding. Dat maakt de wereld leefbaar.

Maar wat als het jou niet lukt, als de waarheid over God in jou niet zichtbaar wordt? De omgang met de schepping en de medemens blijft een worsteling. Vergeven vind je moeilijk. De strijd tegen onrecht breekt je bij de handen af. God eren, in plaats van jezelf centraal te stellen, het valt zo tegen. Wat dan? V/a 57 van de Gewone Catechismus kan je bang maken: Christus zal eens de waarheid over alles en iedereen aan het licht brengen. Dus ook jouw tekort, jouw verborgen falen. Maar wacht even, in Gods oordeel mag ik mij beroepen op de waarheid van Jezus’ leven. Jezus leefde de waarheid. ‘Ik ben de waarheid’, zei Hij. Hij vertoonde het beeld van God op een volmaakte manier. Daar mag ik me op beroepen. Jezus leefde in mijn plaats. De waarheid die in zijn leven zichtbaar werd, mag gelden voor mij. Zo jaagt Gods oordeel mij geen angst meer aan.

Bedenk dat de Heilige Geest de waarheid van God in je zichtbaar wil maken. Zoals de heilige Geest dat in Jezus deed, zo wil Hij dat in jou doen. Hij is de Geest van de waarheid (Johannes 14:15-17). Allereerst opent de heilige Geest je ogen voor de waarheid over God: Hij is je Schepper en daarom moet Hij door jou geëerd worden. Vervolgens wil de Geest zo in je werken dat de waarheid over God ook zichtbaar wordt in jouw leven. Bid om zijn kracht, zijn werking, zijn hulp. Zo kun je het volhouden, met steeds meer van Gods waarheid in je leven. Tot de waarheid voor iedereen zichtbaar wordt, God die verschijnt in heerlijkheid. Amen.