Waarom vinden we bruiloften zo leuk? Als je een bruidspaar bij het gemeentehuis ziet, of in een park voor een fotoshoot, of je ziet ze rijden in een mooie trouwauto - eigenlijk altijd raakt dat ons. Je ziet mooi aangeklede mensen met een lach op hun gezicht op de gelukkigste dag van hun leven. Je kijkt nog eens om, je word er zelf ook blij van.

Ons verlangen naar liefde

Dat heeft te maken met ons verlangen naar liefde. Wij allemaal verlangen heel diep van binnen naar liefde. Naar het geluk van samen zijn. Daarom raken bruiloften ons zo. Dat verlangen naar liefde kan zelfs pijn doen als het je erbij bepaalt dat je dat samen zijn juist mist. Ieder mens verlangt diep van binnen naar liefde.

Wat is liefde?

Maar wat is liefde? Je kent vast die cartoons van ‘liefde is...’ Daar zijn er honderden van. Blijkbaar is het nog niet zo gemakkelijk om de liefde te vangen, zelfs niet in eenvoudige plaatjes en woorden. We zouden het natuurlijk aan het bruidspaar hier vooraan kunnen vragen: wat is jullie liefde, vertel ons daar eens iets over? Misschien zeggen jullie ook wel: we zijn hier juist in de kerk gekomen vanmiddag om vanuit de bijbel te horen wat liefde is. Nu hebben jullie daar een prachtig hoofdstuk voor uitgekozen: 1 Korintiërs 13. In de verzen 4-7 worden er 15 dingen gezegd over de liefde. In de Bijbel in Gewone Taal beginnen die zinnetjes net als de cartoons, ‘Liefde is: ...’ Nu gaat het in dit hoofdstuk niet over de liefde in het huwelijk maar over de liefde in de kerk. Dat is niet omdat de bijbel het nergens over de liefde tussen man en vrouw heeft, zeker wel, dan moet je het Bijbelboek Hooglied maar eens lezen. Maar in de gemeente in Korinte liep het allemaal niet zo lekker. De onderlinge relaties waren verstoord, mensen keken neer op anderen en schepten op over wat ze zelf allemaal zo goed konden. En dan zegt Paulus in hoofdstuk 12: in de kerk heb je elkaar nodig. Zie in en geef toe dat je zelf niet alles kunt. Gebruik daarom elkaars gaven aanvullend. Wees bereid te helpen. En laat de ander jou helpen (minstens zo belangrijk). Maar daar is heel veel liefde voor nodig. Gevende liefde. Liefde is dat je het goede zoekt voor de ander. Dat je de ander gelukkig wilt maken. Dat is geen gevoel maar een keus. Dit is het verschil tussen verliefdheid en liefde. Verliefdheid overkomt je, maakt je helemaal gek, je kunt niet meer normaal denken en functioneren. Liefde overkomt de ander. Als een cadeau. Echte liefde wordt niet opgeroepen door de ander maar begint bij jezelf. Jij kiest ervoor om die ander lief te hebben. Dat geldt zeker in de kerk. Want in de kerk ligt lang niet iedereen je en toch wil Jezus dat we elkaar liefhebben en goed met elkaar omgaan. Maar ook in je huwelijk is dit zo belangrijk. En natuurlijk, in het huwelijk is er de klik en de aantrekkingskracht. De meeste huwelijken zijn begonnen met verliefdheid. Maar die verliefdheid is een keer voorbij (hoewel jullie er vandaag nou net heel verliefd uitzien) en dan heb je liefde nodig. Als je mij vraag wat liefde is zeg ik: het is de wil, het verlangen om de ander gelukkig te maken. Een verlangen dat verankerd is in jezelf en dat blijft ook als de ander die liefde niet beantwoordt. Liefde geeft je leven richting: niet ik, maar de ander.

God spoort aan tot liefde

Ik denk dat je nu ook wel snapt waarom 1 Korintiërs 13:13 tot die liefde oproept. Jullie trouwtekst is een aansporing: ‘Dit is waar het om gaat: geloof, vertrouwen en liefde. Dat moet steeds het belangrijkste in ons leven zijn.’ Jullie vinden ook dat dit moet. Jullie willen dit. Voor jezelf in jullie huwelijk, maar door voor deze tekst te kiezen is het ook jullie boodschap aan ons allemaal hier: laat geloven, vertrouwen en liefhebben het belangrijkste zijn in je leven. God zegt dat tegen ons en jullie sluiten je daarbij aan. Maar waarom is liefhebben zo belangrijk in je leven? En ik zal straks vertellen waarom ook geloven en vertrouwen belangrijk zijn. Maar de tekst zelf zegt: ‘het allerbelangrijkste is de liefde’. Let erop dat ik er nu werkwoorden van heb gemaakt. In 1 Korintiërs 13:13 zijn het zelfstandig naamwoorden, alsof het dingen zijn: geloof, vertrouwen en liefde. Maar het komt veel dichterbij als ik zeg: geloven, vertrouwen en liefhebben zijn belangrijk in je leven. Want dan zie je direct dat jij dat moet doen. Maar waarom is liefhebben zo belangrijk, zelfs het allerbelangrijkste?

Je kunt niet zonder

Ik denk dat dit het antwoord is: zonder liefde geen leven. Zonder liefde heb je geen leven. Je kunt niet zonder. God heeft de mens zo geschapen dat hij samen wil zijn. Het huwelijksformulier zei het al: ‘Adam miste iemand met wie hij het leven kon delen.’ Zo zitten wij nog steeds in elkaar: wij willen ons leven met anderen delen. Samen lachen, maar ook samen huilen. Samen genieten, maar ook samen ontroerd zijn. Samen praten, maar ook samen stil zijn. Alleen is maar alleen. Veel mensen ervaren dan al gauw eenzaamheid. En natuurlijk is alleen zijn soms heerlijk, even geen gezeur aan je hoofd. Soms heb je ook gewoon genoeg aan jezelf. En de een heeft meer behoefte aan tijd voor zichzelf dan een ander. De een kan ook beter tegen alleen zijn dan een ander. Mensen zijn verschillend. Maar echt helemaal alleen zijn raakt het leven heel diep. Soms lijkt het er wel op dat we als mensen niet met elkaar en niet zonder elkaar kunnen. Te dichtbij roept spanning op, maar helemaal alleen is het ook niet. Als christenen geloven we dat dit komt door de zonde. De breuk met God, waardoor ons liefhebben niet meer vanzelf gaat. Daarom zegt jullie trouwtekst: liefhebben moet het allerbelangrijkste zijn in je leven. Dat je het verlangen hebt om de ander gelukkig te maken. Een verlangen dat blijft ook als de ander jouw liefde niet beantwoordt.

Geloven en vertrouwen leiden tot liefhebben

Hoe gaat dat ooit lukken? Door die andere twee: geloven en vertrouwen. De tekst zegt: ‘geloof, vertrouwen en liefde, dat moet steeds het belangrijkste in ons leven zijn. Maar het allerbelangrijkste is de liefde.’ Die liefde is de liefde voor de medemens. Maar het geloof en het vertrouwen richten zich op God. Het gaat hier over geloven in God en vertrouwen op God. Als je dat doet dan ga je de medemens liefhebben. Geloven en vertrouwen zijn hier middelen om uit te komen bij het doel, liefhebben. De liefde zal nooit verdwijnen (vers 8). Geloven en vertrouwen zijn op een gegeven moment niet meer nodig. Namelijk als God weer te midden van de mensen woont. Zo was het begonnen in het paradijs, zo zal het weer zijn op de nieuwe wereld waar God mee bezig is. Geloven in God en vertrouwen op God zijn nodig in een wereld waarin je God niet ziet. Geloven is: ervan uitgaan dat God bestaat en voor waar houden wat Hij over zichzelf zegt, dat Hij de schepper is van alles wat leeft. Dat Hij de koning is die regeert in liefde en trouw. Nu zie je dat niet. Je moet het geloven. God kiest daar heel bewust voor, Hij laat zich nu niet zien omdat Hij geloofd wil worden op zijn woord. Want daar ging het mis bij Adam en Eva, zij geloofden niet wat God zei. Wat God ook wil is dat wij op zijn beloften vertrouwen. God doet je grote beloften: dat Hij voor je wil zorgen, dat Hij vrede met je wil, dat Hij je liefheeft en eens weer met de mens in een nieuwe wereld wil samenleven. Vertrouw je op die beloften? Vertrouw je op God, dat Hij zal doen wat Hij belooft? Je hebt nu wel door dat geloven en vertrouwen eens niet meer nodig zijn, namelijk als je God ziet en het beloofde ontvangen hebt. Maar het liefhebben gaat nooit voorbij. Het liefhebben wordt alleen maar mooier en sterker. Op de nieuwe wereld van God zal de liefde volmaakt zijn.

    Geloven verandert je visie op de medemens

Maar hoe zorgen geloven in God en vertrouwen op God er nu voor dat je je medemens gaat liefhebben? Eerst hoe dat met geloven werkt. Als je gelooft dat God de schepper is van deze wereld en van de mens, zou God dan ook niet weten wat het beste voor je is? Als Hij dan zegt: ‘je kunt niet zonder liefde’, zou je dat dan niet heel serieus nemen? Als jij niet lief hebt, stoot je andere mensen van je af en blijf je uiteindelijk eenzaam achter. En als je gelooft dat God de schepper is betekent dat ook dat je medemens door God geschapen is. God is zuinig op die ander. God heeft die ander lief. Moet jij dat dan ook niet doen? Kortom, wie gelooft in God krijgt een andere visie op de medemens. Hij of zij is kostbaar in Gods ogen en daarom jouw liefde waard. Zijn christenen daarom niet oververtegenwoordigd in vrijwilligerswerk en in bepaalde beroepen zoals de zorg?

    Vertrouwen op toekomstige genade

Maar hoe werkt het met vertrouwen? Waarom zou vertrouwen op Gods beloften je liefdevol maken naar je medemens? Omdat je dan hier niet het onderste uit de kan hoeft te hebben. Liefhebben is vaak afzien van iets. Iets laten schieten wat jij graag wil en doen wat de ander wil. Niet ik, maar de ander. Liefde kost je wat. Maar als jij vertrouwt op Gods beloften, dat Hij je op zijn nieuwe wereld meer geluk, liefde, voldoening en waardering geeft dan jij je hier ook maar ooit kunt voorstellen, dan hoef jij die dingen nu niet naar je toe te trekken ten koste van anderen. Kortom, je vertrouwt op toekomstige genade. Vanuit de overvloed van liefde die je nog zult krijgen ga je nu vast uitdelen. Hoe groter je vertrouwen, hoe meer je kunt uitdelen. Zie je het? Ik vind dit zo’n mooie ontdekking: geloven in God en vertrouwen op God maakt dat je je medemens gaat liefhebben. Zo werkt het in de kerk maar zo werkt het ook in je huwelijk.

Jezus bevrijdt van de vijand

Ik zeg niet dat dit gemakkelijk is. De worsteling tussen liefde voor jezelf en liefde voor de ander is hiermee niet zomaar voorbij. Toch hoop ik dat zicht op hoe het werkt je enthousiast maakt. Ik kan me voorstellen dat als een timmerman de constructie ergens van begrijpt hij enthousiast wordt om het te gaan maken. Hij ziet de schoonheid ervan in. Zo kan dat ook gaan met de liefde. Als je ziet hoe mooi dit in elkaar zit, hoe mooi God dit bedacht heeft, dan word je enthousiast. En je weet waar je moet beginnen. Want ik geef direct toe, die echte liefde is zo moeilijk. De zonde in ons doet alsof je moet overleven in een vijandige wereld. De machten van het kwaad willen je laten geloven dat iedereen tegen je is. En voor je het weet is ieder mens een concurrent van jouw geluk. Het zet zich zomaar vast in je hoofd: om gelukkig te worden moet ik naar mezelf luisteren en voor mezelf opkomen. En als de ander me in de weg staat, dan maar verder zonder hem of haar. Maar word je dan niet heel erg eenzaam? Verdwijnt daarmee de liefde niet uit je leven? En hadden we niet gezegd: zonder liefde geen leven? Maar het is helemaal niet waar dat je in een vijandige wereld leeft. Het evangelie van de bijbel is nou juist dat Jezus de vijandschap heeft ondergaan en gedragen. Alle haat van mensen en zelfs de boosheid van God over onze afkeer van Hem, dat alles heeft Jezus gedragen. Daarvoor stierf Hij aan het kruis. Daarom is het gewoon niet meer waar dat jij zelf moet zien te overleven in een vijandige wereld. Jezus heeft die vijandschap voor jouw gedragen en nu wil Hij jou er doorheen dragen. De wereld is nog steeds een plaats vol vijandschap, maar het is niet meer ieder voor zich, het is nu: Jezus voor jou. Hij bevrijdt je van de kortzichtigheid dat voor jezelf gaan je gelukkig maakt. Jezus zelf laat zien dat het anders zit. Hij gaf zich vrijwillig over voor de mens. Hij onderging de dood aan het kruis om de mens gelukkig te maken. Hij had echt en volmaakt lief en juist dat maakte Hem gelukkig (Hebreeën 12:2). Daar moet je maar aan denken wanneer je worstelt met de liefde. Wanneer je moet kiezen tussen doen wat de ander wil of doen wat je zelf wilt. Tussen jouw geluk of dat van de ander. Bedenk dat het geluk van de ander jou gelukkiger maakt dan je zelf ooit voor elkaar kunt krijgen.

Gods motiverende liefde

Begin daarom altijd bij de liefde van God. Geloven in God en vertrouwen op God leidt tot liefde voor je medemens. Maar hoe ga je dan in God geloven en op zijn beloften vertrouwen? Dat gebeurt wanneer je Gods liefde ziet. Liefde roept liefde op. Gevende liefde overwint zelfs vijandschap. Liefde blijven geven is de enige manier om het hart van de ander zacht te maken. En dat is precies wat God doet in deze wereld. God de Vader gaf het liefste wat Hij had, zijn eigen Zoon, om de mensen weer voor zich te winnen. Zo laat God zien dat Hij vrede met je wil. Zo laat Hij zien dat Hij van je houdt en dat Hij zijn leven met je wil delen. Geloven is geloven in een God die liefheeft. Vertrouwen is ervan uitgaan dat de God die zijn liefde aan je belooft die liefde ook zal geven. Als Hij daar zelf mee komt dan doet Hij dat toch ook? Niets of niemand verplichtte God tot die belofte, en toch geeft Hij die omdat Hij zo is. Hij is de liefde in eigen persoon. Je ziet in deze wereld dat het werkt, dat gevende liefde vijandschap overwint. Je ziet het in al die mensen die God liefhebben en dienen. In de liefde van God vind je de motivatie om in Hem te geloven en op Hem te vertrouwen, waardoor jij je naaste gaat liefhebben. Maar dat betekent: in Gods liefde vind jij de motivatie om lief te hebben. Amen.