Je staat er niet alleen voor in deze wereld

24 mei 2015

Waar kun je het werk van de heilige Geest aanwijzen in je leven? Waar zie je het in de gemeente en in de wereld?

Lezen: Handelingen 2:1-21

Tekst: Johannes 16:8-11

Bij de heilige Geest kun je gemakkelijk het gevoel hebben dat Hij onzichtbaar is. Hij is ook onzichtbaar. Maar anders dan bij de Vader en de Zoon is het ook moeilijker om je iets bij de heilige Geest voor te stellen. De heilige Geest heeft iets ongrijpbaars. En dat is best lastig. Als je dat lastig vindt ben je ook lang niet de enige.

 

De heilige Geest zie je niet, wel wat Hij doet

Het kan helpen om beelden te gebruiken. Een beeld dat voor de heilige Geest wordt gebruikt is bijvoorbeeld de wind. De wind kun je niet zien maar wat de wind doet wel: bladeren waaien op, of als het hard waait buigen bomen heen en weer. Denk ook aan wat de wind met een kite-surfer doet. Een ander beeld dat je voor de Geest kunt gebruiken is dat van licht. Licht kun je niet vastpakken maar het bestaat wel. Het is er heel duidelijk wel of niet, je hebt licht en je hebt donker. In het donker kun je niet zoveel, als het echt aardedonker is, maar als het licht is kun je je bewegen en kun je dingen zien en doen. Licht heb je nodig om te kunnen leven. Licht verwarmt. De Geest ook. Je zou de Geest ook kunnen vergelijken met stroom. Ook elektriciteit kun je niet zien, maar wel wat het doet: een lamp kan schijnen en een apparaat kan werken. Je kunt zelfs auto’s en treinen laten rijden op stroom. Misschien nog een heel modern beeld: de heilige Geest kun je vergelijken met wifi: een draadloze verbinding met God. De Geest als de draadloze verbinding tussen jouw hart en dat van God.

 

    Waar je de Geest in je leven ontdekt

Voordat je nu opnieuw zegt: maar wat doet de Geest nou in mijn leven, waar zie ik Hem in mijn leven, wat merk ik van Hem - mag ik je daar eens wat van vertellen? Ik denk dat je kunt zeggen dat al het goede dat jij doet gewerkt wordt door de heilige Geest. Als jij iemand helpt, als jij vriendelijk bent, als jij geduldig bent, als jij iets weggeeft, als jij naar de kerk gaat, dan werkt de heilige Geest dat in je. V/a 8 van de Catechismus zegt: ‘Maar zijn wij zo verdorven, dat wij helemaal onbekwaam zijn tot iets goeds en uit op elk kwaad?’ Antwoord: ‘Ja, behalve wanneer wij door de Geest van God opnieuw geboren worden.’ Dus alle goede dingen die jij doet komen niet uit jezelf voort maar die werkt de heilige Geest in jou. Misschien vind je het jammer dat je jezelf daar dus ook geen schouderklopje voor kunt geven, maar als jij je afvraagt ‘waar merk ik iets van de heilige Geest in mijn leven?’ dan hoef je alleen maar te kijken naar de goede dingen die je doet. Ik denk hierbij aan Galaten 5:22-23: ‘de vrucht van de Geest is liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing.’ Als je dat ziet in je leven -een daad van liefde, een daad van vrede, een daad van geloof- dan weet je dat de Geest in je werkt. Zo’n daad is als het blad dat door de onzichtbare wind omhoog wordt geblazen. En denk eens aan al die jongeren die volgende week belijdenis gaan doen, dat is allemaal gewerkt door de heilige Geest. Die daar natuurlijk ouders voor gebruikte en catecheten en kerkdiensten, maar in 1 Korintiërs 12:3 staat: ‘niemand kan ooit zeggen: ‘Jezus is Heer,’ behalve door toedoen van de heilige Geest.’ En natuurlijk vragen we aan jongeren: kies nou voor God, en het voelt ook als je eigen keus als je belijdenis doet, maar tegelijk mag je zeggen: het is het werk van de heilige Geest. Mag je zeggen: ik heb de heilige Geest en Hij werkt in mij. Dan blijft Hij misschien ongrijpbaar, maar je ziet zijn werk zo duidelijk in je. Al het goede dat ik doe en mijn geloof en mijn getuigenis ‘Jezus is Heer’, daaraan zie ik dat de heilige Geest in mij werkt.

 

    Algemene en bijzondere genade

Hoe kan het dan dat ongelovigen ook goede dingen doen? Dat is een standaardvraag als ik dit vertel op catechisatie, daarom ga ik er nu ook op in. Het antwoord is heel eenvoudig: ook in ongelovigen werkt de heilige Geest. Blijkbaar niet op een manier dat ze gaan geloven maar wel op zo’n manier dat ook zij goede dingen gaan doen. Theologen hebben daar woorden voor bedacht, zij noemen dit ‘algemene genade’. Dus dat God ook in ongelovigen met zijn Geest het goede werkt. Dat is genade, anders zou de wereld een grote puinhoop worden. Als de Geest ook nog het geloof in iemand werkt, dan heet dat ‘bijzondere genade’. Maar wat kun je dus veel van het werk van de heilige Geest zien in deze wereld, al het goede dat gedaan wordt. Als je ogen ervoor geopend worden dat dit allemaal door de heilige Geest wordt gewerkt dan ontdek je dat Hij heel veel doet.

 

    De Geest leert je houden van datgene waar God van houdt

Als je onder woorden wil brengen wat de heilige Geest doet dan is dat samen te vatten met het woord liefde. De heilige Geest werkt liefde. Liefde voor God, liefde voor je medemens. En dat waaiert uit in liefde voor de schepping, voor de kerk van Christus, voor mensen in nood, liefde voor het goede, het mooie, liefde voor datgene waar God van houdt. De Geest werkt liefde in jou voor waar God van houdt. Denk aan de heilige Geest als wifi: de draadloze verbinding tussen jouw hart en dat van God. 1 Korintiërs 2:11 zegt: ‘alleen de Geest van God is in staat om God te kennen.’ Het is immers zijn Geest. Net zoals alleen jouw geest jou kent, jij alleen weet wat in jou is, zo is alleen de Geest van God in staat om God te kennen. En het volgende vers zegt: ‘Wij hebben niet de geest van de wereld ontvangen, maar de Geest die van God komt, opdat we zouden weten wat God ons in zijn goedheid heeft geschonken.’ Dus God deelt zijn Geest met ons, God geeft ons zijn innerlijke denken. De Geest logt ons in op God en zo leert de Geest ons te houden van datgene waar God van houdt.

 

    De Geest leert je getuigen van Jezus

Het waarom van dit alles is: redding. Het is het laatste woord van wat we gelezen hebben in Handelingen 2. Vers 21: ‘Dan zal ieder die de naam van de Heer aanroept worden gered.’ Dat is het einde van het citaat uit Joël 3. Petrus vertelt waarom de heilige Geest is uitgestort. Namelijk om in het laatste stukje van de geschiedenis, de tijd tussen Jezus’ hemelvaart en zijn wederkomst, nog zoveel mogelijk mensen tot geloof te brengen. Daarvoor is de heilige Geest uitgestort op alle mensen, op zonen en dochters, op jongeren en ouderen, zodat ze van Jezus zullen vertellen: Jezus, de Verlosser. Jezus die je verlost van je zonden en zo je handen vrijmaakt om God te dienen. Jezus die je geest vrijmaakt om God lief te hebben. Alle gelovigen zijn profeet, alle gelovigen hebben de Geest ontvangen om van Jezus te vertellen. En iedereen die door dat getuigenis de naam van Jezus gaat aanroepen zal worden gered.

 

Je staat er niet alleen voor in deze wereld

Maar als je rondkijkt in deze wereld, wat zie je daar dan van? Ik kan me voorstellen dat je nu opnieuw zegt: wat merk ik hiervan? Komen mensen massaal tot geloof in Jezus? In ons land niet. Is er al iets zichtbaar van wereldwijde liefde, wereldwijde vrede, een wereldwijd goeddoen voor mensen in nood? Niet echt. En wat hebben wij veel contactpunten met ongelovigen: we werken samen, we wonen naast hen, we zitten met ze in de bus, we staan achter ze in de rij bij de kassa. Al die mensen lijken God en Jezus helemaal niet nodig te hebben, het gaat prima met ze. Hoezo moet ik van Jezus getuigen? En ben ik zelf altijd diep overtuigd? Het lijkt een enorme opdracht: als getuige van Jezus in deze wereld leven. Om een gesprek te beginnen is al zo moeilijk. En als je dan in gesprek bent blijkt het ongeloof vaak zo taai. En toch sta je er niet alleen voor in deze wereld. Die onzichtbare Geest -voor zijn werk in je eigen leven moeten je ogen al geopend worden- werkt ook in de wereld. Werkt juist in de wereld volgens Johannes 16. Ook daarvoor mogen je ogen geopend worden zodat je ziet dat je er niet alleen voor staat. Want de Geest getuigt in deze wereld, Hij overtuigt. Dat is bemoedigend. Je staat er nooit alleen voor, niet om je geloof te behouden in deze wereld, maar ook niet wanneer je in gesprek bent met iemand die niet gelooft.

 

    De Geest overtuigt de wereld van zonde, gerechtigheid en oordeel

Wat zegt Jezus in Johannes 16:8-11? Het zijn geen doorsnee woorden over de heilige Geest. Het zijn zelfs wat atypische woorden over de heilige Geest. Jezus bemoedigt zijn leerlingen hier, dat is het kader. In 16:1 zegt Jezus: ‘Dit alles heb ik tegen jullie gezegd om te voorkomen dat jullie je geloof verliezen.’ Dat slaat terug op Johannes 15:26-27 waar Jezus het heeft over de taak van zijn leerlingen, dat zij getuigen van Hem moeten zijn, maar dat de heilige Geest ook zal getuigen. En over dat getuigen van de heilige Geest gaat het dan in hoofdstuk 16:8-11. Jezus zegt in vers 8: ‘Wanneer de heilige Geest komt zal hij de wereld duidelijk maken wat zonde, gerechtigheid en oordeel is.’ Dat is vast niet het eerste waar je aan denkt bij de heilige Geest. Zonde? Gerechtigheid? Oordeel? Waar gaat dat over? Gelukkig legt Jezus het zelf uit in vers 9-11. De zonde waar de heilige Geest de wereld van gaat overtuigen is dat ze niet in Jezus geloven. Dat is zonde: niet in Jezus geloven. En daarmee ook de liefde van God afwijzen, de liefde van God in Jezus. Dat iemand Jezus niet hoeft als zijn redder. Het tweede wat de Geest in de wereld duidelijk gaat maken is dat Jezus gelijk had in wie Hij zei te zijn. Wij zeggen wel eens ‘eindelijk gerechtigheid’, dan bedoelen we: iemands onschuld is bewezen, of juist omgekeerd: de schuldige is nu gepakt en krijgt zijn straf. Oftewel: iemand krijgt wat hij verdient. En de gerechtigheid van Jezus is dat Hij naar de Vader is gegaan en daar de plaats heeft gekregen die Hij verdient: aan de rechterhand van God. Jezus is de Rechtvaardige, die toegang kreeg tot de heilige woonplaats van God. Jezus is wie Hij zei te zijn, de Zoon van God. Daar gaat de heilige Geest de wereld van overtuigen. Het derde is dat de Geest de wereld duidelijk maakt dat de heerser over deze wereld -dat is de satan- geoordeeld is. Veroordeeld is. Hij is overwonnen en zal ten onder gaan. Maar dat betekent, wie in het kamp van de satan blijft zal met hem mee ten onder gaan.

 

    Een dubbelgetuigenis voor de wereld

Hoe doet de heilige Geest dit? Hoe overtuigt de heilige Geest de wereld van zonde, van gerechtigheid en van oordeel? Als een ongelovige dit leest is hij misschien niet onder de indruk. Als een gelovige dit leest hoop ik dat hij zich bemoedigd voelt: ik getuig niet alleen, wij als kerkmensen getuigen niet alleen, maar de heilige Geest zelf getuigt in deze wereld. Er gaat een dubbelgetuigenis uit in deze wereld, van mensen en van de heilige Geest. Dat is Gods genade, Hij wil zoveel mogelijk mensen redden. Want het is niet zo dat de heilige Geest de wereld overtuigt van haar zonde, van de positie van Jezus in de hemel, van het oordeel over de satan, om het daar vervolgens bij te laten. De bedoeling is dat mensen zich bekeren van hun zonden, hun redding bij Jezus gaan zoeken en de satan de rug toekeren. Maar hoe doet de heilige Geest dit? Ik geloof niet dat ik het weet. Ik denk via mensen, maar het staat in Johannes 15:26-27 naast elkaar als twee verschillende dingen, dus ik denk dat het tekort door de bocht is om te zeggen dat de heilige Geest alleen in deze wereld getuigt door de gelovigen heen. Blijkbaar doet Hij dat ook nog buiten de gelovigen om, op de een of andere manier, als zelfstandige getuige. Misschien hoeven we ook niet te weten hoe Hij dat doet, hoort dat bij het onzichtbare van zijn werk. Ik denk trouwens wel aan dromen en visioenen over Jezus waar moslimbekeerlingen over vertellen. Ik denk ook aan bijzondere dingen: tekenen en wonderen. Hebreeën 2:4 zegt over de verkondiging van het evangelie door de apostelen: ‘Ook God zelf getuigde daarvan, door tekenen en wonderen en allerlei grote daden te verrichten, en door de gaven van de heilige Geest overeenkomstig zijn wil te verdelen.’ Dan gaat het over tekenen en wonderen en gaven van de heilige Geest die de evangelieverkondiging versterken en als bewijs dienen van de waarheid ervan.

 

Eerst moet de Geest jou overtuigen

In Johannes 16 bemoedigt Jezus zijn leerlingen door te vertellen over wat de Geest doet. Dat mag jou ook bemoedigen: je staat er niet alleen voor in deze wereld. De heilige Geest werkt het geloof in je, Hij werkt al het goede in je. Je staat er niet alleen voor in het liefhebben van je broeder of zuster, je kind, je man, je vrouw, je ouders. Je staat er ook niet alleen voor als het gaat over getuigen in deze wereld. Dat laatste betekent niet dat jij daarom kunt ophouden met van Jezus te getuigen of er niet aan hoeft te beginnen. Handelingen 2 laat zien dat je de Geest ontvangt om te getuigen. Je ontvangt de Geest niet allereerst om jezelf, dat jij een mooier mens wordt, als een soort christelijke variant van zelfverwerkelijking. Nee, de uitstorting van de heilige Geest op alle volgelingen van Jezus staat in het kader van de verkondiging van het evangelie in de wereld van de laatste dagen. De Geest is uit op de redding van mensen. De Geest wijst op Jezus in de hemel. De Geest wijst de zonde aan van het leven zonder Jezus. De Geest wijst op de naderende ondergang van satan. Daarvoor neemt de heilige Geest jou in dienst. Een meer missionaire houding als gemeente zou ons niet lelijk staan, dat mag ik op Pinksteren toch wel zeggen? En de Geest heeft die dingen toch ook eerst in jou gedaan? Wij zijn toch uit de wereld geplukt? Misschien ervaar je dat niet zo als je in een gelovig gezin bent geboren en opgegroeid, maar ook jou moest de Geest overtuigen van wat zonde is en dat Jezus de Rechtvaardige is en dat bij de satan blijven doodgevaarlijk is. Niemand wordt toch met die overtuigingen geboren? Die overtuigingen komen toch niet vanzelf, ook niet door een christelijke opvoeding? Ik zeg graag: met mij ging en gaat het niet anders dan met de wereld. De Geest overtuigt ook mij van zonde, van gerechtigheid en van oordeel. Dat heeft de Geest gedaan, dat doet Hij nog iedere dag en ik geloof dat Hij dat blijft doen in mij. Dat is mijn redding.

 

Ga in het krachtenveld van de Geest staan

Dat betekent ook dat jij en ik het werk van de heilige Geest niet maar wat over ons heen kunnen laten komen. Afwachtend. Dat is geen goede houding. Het doet ook geen recht aan het verlangen dat ik proef in de gemeente om meer van de heilige Geest te voelen. Ga in het krachtenveld van de Geest staan. Zoals je telefoon verbinding zoekt met het wifi-netwerk als je thuis komt of hier in de Schuilhof, zoek zo het wifi-bereik van de Geest op. Want als je staat in het krachtenveld van de Geest word je in de stroom meegenomen. Concreet: lees en bestudeer de bijbel en maak tijd en aandacht vrij voor gebed. Alleen, met anderen, in het gezin, in de kerkdiensten. Laat je hart door de heilige Geest verbinden met God zodat je steeds meer gaat houden van waar God van houdt. Dat kleurt je leven, dat maakt je tot getuige in woord en daad. ‘Geest van hierboven, leer ons geloven, hopen, liefhebben door uw kracht!’ Amen.