Wat een prachtig verhaal, Lucas vertelt het allemaal schitterend. De volkstelling op bevel van keizer Augustus. De reis van Jozef en Maria naar Betlehem. De geboorte van Jezus en de voerbak als zijn wieg. De herders in het veld en de zingende engelen in de lucht. Zo werd onze koning geboren. Jezus is onze koning. Hij regeert vanuit de hemel over heel de aarde. Al 2013 jaar is Jezus koning. Al 2013 jaar staat de aarde onder het koningschap van Jezus. Dat is een lange tijd. En ik denk dat die 2013 jaar ook de meest gelukkige voor de aarde zijn tot nu toe. Met Jezus als koning moet dat wel.

Hoe doe je dat eigenlijk, leven onder het koningschap van Jezus? Juist als christenen mogen we leven in het licht van Jezus’ koningschap. Wij weten dat Hij regeert. Lang geleden werd Hij geboren maar Hij regeert vandaag. Het boek Openbaring laat dat zien. Wij mogen leven in het licht van Jezus’ koningschap. Maar hoe doe je dat, hoe geef je dat vorm in je leven? Hoe is het dagelijkse realiteit voor je dat Jezus je koning in de hemel is? Om dat te ontdekken gaan we het vanochtend hebben over hoe Hij geboren werd en wat er rond zijn geboorte gebeurde.

Leven in het licht van de koning

Lucas maakt in zijn verhaal heel duidelijk dat Jezus koning is. Of eigenlijk is het beter om te zeggen dat God duidelijk maakt dat Jezus koning is. Zo zorgt God ervoor dat Jezus geboren wordt in Betlehem. Daar schakelt God de groten der aarde voor in: keizer Augustus. ‘In die tijd kondigde keizer Augustus een decreet af dat alle inwoners van het rijk zich moesten laten inschrijven.’ God legde dat in zijn hart want God wilde dat Jezus geboren zou worden in Betlehem. Dat had de profeet Micha voorspeld (Micha 5:1). En dus zou het zo gebeuren. Jezus moet geboren worden in de koningsstad Betlehem.

En heel subtiel laat Lucas weten dat met de geboorte van Jezus de machtsverhoudingen gaan kantelen. De machtige Augustus met zijn volkstelling is een pion in Gods plan, zodat Jozef en Maria naar Betlehem reizen en Jezus juist daar geboren wordt. Het zit al verstopt in de eerste drie woorden waarmee Lucas zijn verhaal begint: ‘In die tijd’. Lucas dateert de volkstelling van Augustus in de tijd van de gebeurtenissen rond de geboorte van Johannes de Doper. De woorden ‘in die tijd’ slaan terug op hoofdstuk 1. In dat hoofdstuk beschrijft Lucas de hoogst bijzondere verschijning van de engel Gabriël. Hij verschijnt zelfs twee keer, eerst aan Zacharias daarna aan Maria. Het is de tijd waarin onder Israël het verlangen naar de Messias een spanningsvolle actualiteit krijgt: zou het dan nu zover zijn? En Lucas dateert het optreden van Augustus naar dat handelen van God. Lucas zegt: in de tijd dat God daarmee bezig was kwam Augustus met die volkstelling. De machtige keizer Augustus wordt hier een figurant in het verhaal van Jezus’ geboorte.

En zo wordt Jezus in Betlehem geboren. Want Betlehem was de stad van koning David. Jezus is de achter-, achter-, achterkleinzoon van koning David. Jezus is koning in de lijn van David. Opvallend is dat Jezus niet geboren wordt in Jeruzalem. Dat is toch de stad waar de troon van David stond. Die stond niet in Betlehem, daar had Davids wieg gestaan. God heeft hier een bedoeling mee: Jezus is koning in de lijn van David maar Hij moet wel helemaal opnieuw beginnen. Van het koningschap van David is niets meer over. Geen paleis, geen troon, het is allemaal weg. Er is niets om op te bogen. Koning Herodes regeert in Judea. En koning Herodes moet weer verantwoording afleggen aan de Romeinse keizer Augustus. Maar bedenk ook eens wat koning David en de koningen na hem van hun koningschap gemaakt hadden. Dan is er toch ook niets om op voort te bouwen? Veel van die koningen dienden de Here niet of nauwelijks, ze zorgden slecht voor het volk, gingen het volk niet voor in het dienen van de Here. Er is niets waar Jezus op kan voortbouwen. Jezus wordt als koning geboren in het huis van David maar Hij moet helemaal van voren af aan beginnen. Jezus gaat Davids koningschap goddelijk oppakken en daarom staat zijn wieg in Betlehem.

En met de geboorte van Jezus zijn de machtsverhoudingen al gekanteld. We hoorden hoe de machtige keizer Augustus tot een figurant wordt in Gods plan, ingeschakeld om Jezus in de stad van David geboren te laten worden. En het zijn de engelen die in de nacht van Jezus’ geboorte de overwinning al uitzingen: ‘Eer aan God in de hoogste hemel, en vrede op aarde voor alle mensen die hij liefheeft.’ Het engelenleger eert en prijst God om de geboorte van de nieuwe koning. In de hoogste hemel, zeggen de engelen, moet God geëerd worden. Het gaat er hier niet om dat God in de hoogste hemel is maar dat zij die in de hoogste hemel verblijven God eren. Er zijn twee blikrichtingen in dit korte lied: de hemel en de aarde. In de hoogste hemel moet God geëerd worden want God geeft vrede op aarde. De geboorte van deze koning heeft betekenis voor de hemel en voor de aarde. In de hemel eer en glorie aan God en op aarde vrede. En de drijvende kracht achter deze geboorte is Gods liefde. ‘In de mensen een welbehagen.’ God heeft de mensen lief. Dankzij de liefdevolle barmhartigheid van onze God gaat het licht van deze koning over de wereld op (Lucas 1:78-79).

Maar wat is de geboorte van Jezus nederig! Hier wordt een machtig koning geboren, de machtigste die de aarde ooit gezien heeft en zal zien. Maar Hij komt ontzettend nederig ter wereld. Zijn wieg is een voerbak. Jezus is totaal niet herkenbaar als koning. Je kunt het op geen enkele manier zien aan dat kleine baby’tje. En ook wanneer Jezus opgroeit is zijn koningschap over hemel en aarde niet aan Hem te zien. Dat heeft alles te maken met de manier waarop God vrede wil bewerken. Ik vond dat een hele mooie ontdekking. Jezus’ nederige geboorte -met als toppunt die voerbak als wieg- heeft alles te maken met de manier waarop God vrede wil bewerken. God wil zijn vijand, de mens, overhalen tot vrede. Niet dwingen maar overhalen. En God doet dat door zijn liefde te laten zien. God doet dat door liefde te geven, door zijn Zoon te geven. En deze koningszoon, zelf koning van hemel en aarde, legt zijn majesteit af om zijn taak te kunnen volbrengen. Paulus zegt het in Filippenzen 2 (vers 6-7) zo: ‘Hij die de gestalte van God had, hield zijn gelijkheid aan God niet vast, maar deed er afstand van. Hij nam de gestalte aan van een slaaf en werd gelijk aan een mens.’ God wil zijn vijand overhalen tot vrede door verwondering: kijk, zo ben ik. Ik geef, ik geef mijn liefde, ik geef mijn Zoon. Ik kom niet met macht en majesteit, ik kom ongewapend. Zie je nu dat ik echte vrede wil? God liet zich niet overwinnen door het kwade, maar Hij overwon het kwade door het goede (Romeinen 12:21).

En dat maakt Jezus tot een redder-koning. Dat woord redder zie je staan in vers 11. De engel zegt tegen de geschrokken herders: ‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen (...) Vandaag is in de stad van David een redder geboren.’ Maar waar moesten die herders van gered worden? En wat is het goede nieuws? Als het goede nieuws de geboorte van de redder is, dan wordt de vraag waarvan ze gered moesten worden alleen maar belangrijker.

Waar deze herders van gered wilden worden was de dood. Van een hele acute en op dat moment dreigende dood. Want ze werden omgeven door het stralende licht van de Heer. Vers 9 zegt: ‘Opeens stond er een engel van de Heer bij hen en werden ze omgeven door het stralende licht van de Heer, zodat ze hevig schrokken.’ Dat licht is dus niet om de engel heen, maar om hen heen. Zij zitten daar rond hun vuurtje, dat opeens geen licht meer geeft want het is licht om hen heen als op klaarlichte dag. En dat is het licht van de Heer. Maar deze joodse mannen weten dat geen mens dat kan overleven. Daar is het Oude Testament duidelijk over. Zondige mensen kunnen niet in het stralende licht van de Heer verblijven. Dat is dodelijk voor hen. De herders schrikken hevig omdat ze denken dat hun laatste uur geslagen heeft. Maar dan zegt de engel: ik heb goed nieuws en dat zal jullie en het hele volk met grote vreugde vervullen: er komt een dag dat mensen weer in Gods heerlijke licht kunnen leven! Is dat geen goed nieuws? Is dat niet reden tot diepe blijdschap? En weet je hoe dit gaat gebeuren: door de redder-koning die vandaag geboren is in de stad van David.

Zie je het? Je moet niet vragen waarvan Jezus redt maar waartoe Jezus redt. Het zit heel diep in het verhaal van Jezus’ geboorte: dat mensen weer in vrede met God kunnen samen leven, dichtbij Hem, in zijn stralende heerlijkheid. Die heerlijkheid van God komt weer op aarde bij Jezus’ wederkomst. Het is het wonder van die vrede tussen God en mens waar de herders vol van zijn. Ze gaan kijken in Betlehem, ze vinden het kind in de voerbak en vertellen aan Jozef en Maria en aan iedereen die het horen wil wat de engel heeft gezegd. Zij nemen het lied van het engelenleger over. Vrede voor mensen op aarde en eer aan God in de hoogste hemel. Er is in de bijbel nauwelijks een betere samenvatting te vinden van Gods doel met de schepping en van Gods doel in het geven van zijn Zoon: zijn eer, onze vrede. Zijn grootheid, onze vreugde. Zijn heerlijkheid, onze blijdschap. Waar het om draait bij de schepping en herschepping is de eer van God. Door de schepping en herschepping wil God zijn grootheid zichtbaar maken in een mensheid die van vrede en vreugde vervuld is.

Maar nu merk je iets van hoe je vandaag in het licht van koning Jezus kunt leven. Ik maak dat op drie punten concreet, punten die alles te maken hebben met de geboorte van Jezus en wat daaromheen gebeurde.

    Spreek over je koning

Doe wat Lucas doet. Doe wat de herders deden. Spreek over je koning. Lucas laat in zijn verhaal heel subtiel merken dat het kind van Maria wel eens machtiger kon zijn dan de machtigste man op aarde. Hij plaatst keizer Augustus in de tijdrekening van God: ‘in die tijd’ -dat God grote dingen deed ter voorbereiding van de komst van zijn Zoon in de wereld- in die tijd moest Augustus een volkstelling houden. Dit nederige kind had bij zijn geboorte al één dienaar en dat is keizer Augustus. Laat zo ook zelf in je spreken merken wie voor jou de werkelijke koning van deze aarde is. Onze wereld kent allerlei machthebbers, politiek en religieus. Ze zijn belangrijk, ze hebben macht, zo wordt er over hen gesproken en geschreven. De wereld kijkt tegen hen op. De mensen verwachten geluk, welvaart en vrede van hen. Ik hoop dat er voor jou een andere koning is: Jezus, die regeert in de hemel al 2013 jaar. Laat als je met mensen praat subtiel maar duidelijk merken dat Jezus je koning is. De apostel Paulus zegt: ‘als u wilt weten hoe u op de mensen moet reageren: vriendelijk, maar beslist’ (Kolossenzen 4:6). Laat in je spreken merken dat Jezus je koning is.

Want Jezus kwam naar de aarde om mensen weer bij God te brengen. Om het leven van God en mensen samen weer mogelijk te maken. Leven in het stralende licht van God, daar hadden de herders het over. Zij waren daar zo diep van onder de indruk dat ze het aan iedereen vertelden. Spreek daarom ook over je koning op de manier van de herders. Vertel aan mensen wat er in de bijbel over Jezus gezegd wordt. Dan zullen mensen verbaasd staan. Net zoals je toch zelf blijvend onder de indruk bent van de liefde van God, van de manier waarop Hij vrede wil bewerken? Hij geeft liefde aan zijn vijand! Vertel daarover, net als de herders. Zo worden mensen bij God gebracht. Zo wordt Gods grootheid zichtbaar in een mensheid die van vrede en vreugde vervuld is.

    Leef nederig

En leef nederig. Leven in het licht van koning Jezus is leven in nederigheid. Want Hij leefde zelf nederig. Hij kwam in nederigheid. Hij legde zijn goddelijke majesteit af om geboren te worden als mens. Jezus is de koning die een voerbak had als wieg. En dat allemaal om mensen voor God te winnen. Niet met kracht en dwang maar met liefde en kwetsbaarheid. Volg Hem daarin na. Jezus zegt: ‘Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor hen is het koninkrijk van de hemel (Matteüs 5:3). Als je mensen voor God wilt winnen heb je niets aan het vertoon van kracht. Je hebt juist alles aan het betonen van liefde. Dienende liefde. Liefde die verwondering opwekt. Hoogmoed schept afstand, nederigheid roept verwondering op. Hoogmoed kan christenen vreselijk in de weg zitten. Terwijl je juist zo nederig mag zijn als je koning. Jezus is zelfs nu nog een redder-koning in nederigheid. Want Hij is koning in de hemel, zijn heerlijkheid is verborgen en de uitoefening van zijn werkelijke, goddelijke en majesteitelijke macht houdt Hij nog in. En dat doet Hij omdat Hij vrede wil. Daar geeft Hij tijd voor, daarom is Hij geduldig. Dat is zijn liefde. Zijn nederige liefde. Volg Hem daarin. Dat is leven in het licht van de koning. En bedenk dat nederigen eens door God verhoogd worden.

    Deel in Jezus’ heerlijkheid

Leven in het licht van de koning mag ook concreet worden in een leven in Jezus’ heerlijkheid. Jezus’ koningschap is nog een verborgen koningschap. Ook de heerlijkheid die christenen bezitten is in deze wereld een verborgen heerlijkheid. ‘Ons leven ligt met Christus verborgen in God’, zegt Paulus. ‘En wanneer Christus (...) verschijnt, zult ook u, samen met hem in luister verschijnen’ (Kolossenzen 3:3-4). Tot die dag is onze heerlijkheid als christenen niet zichtbaar. Maar die heerlijkheid is er wel, die bezit je wel in Christus! Wanneer je door geloof met Hem verbonden bent. Die heerlijkheid is allereerst dat je vrede met God mag hebben. Dat je uitzicht hebt op dat leven in zijn stralende heerlijkheid. Dat je daar niet bang voor hoeft te zijn maar juist naar kunt uitzien, dankzij je redder-koning in de hemel. Die heerlijkheid is ook dat je rust en vertrouwen mag hebben terwijl je leeft in een wereld die vol is van onrust en hectiek. Machthebbers gaan hun eigen gang, wereldleiders blijken zwakke mensen die falen, dat kan je soms begroten. Maar jouw heerlijkheid is dat je weet dat Jezus regeert vanuit de hemel en dat Hij het grootste deel van zijn heerlijke majesteit en macht nog achterhoudt. En ook het grootste deel van jouw heerlijkheid. Maar je deelt in de heerlijkheid van Jezus. Door zijn heilige Geest.

Zo mag je leven in het licht van je koning. Als je straks weer naar huis gaat, als er een nieuwe week begint en straks een nieuw jaar. Leef in het licht van je koning. Delend in zijn heerlijkheid, hem volgend in zijn nederigheid en sprekend over de wonderlijke vrede van zijn koningschap. Dat is de boodschap van deze kerst. Lucas vertelt het verhaal van Jezus’ geboorte schitterend, het is een prachtig verhaal. Maar het was nog maar het begin. Jezus is vandaag koning. En Hij maakt het verhaal af want zijn koningschap zal alle eeuwen duren. Eer aan God in de hoogste hemel en vrede op aarde voor alle mensen! Moge de God van de vrede je vrede geven, tot zijn eer. Amen.