Op een trouwerij mag je huishoudelijke cadeautjes geven. Vaak gaat het dan om dingen die je in de keuken kunt gebruiken, peper- en zoutstelletjes enzo. Maar wat ik voor jullie heb meegenomen is allesbinder. Daar zit een stofje in waarmee je gerechten -bijvoorbeeld saus, jus of soep- kunt binden.

Nu wil ik het vanavond met jullie hebben over een allenbinder. Dan gaat het over mensen. We gaan het hebben over een stofje dat mensen met elkaar verbindt. Dat stofje heet liefde. Maar laat je niet op het verkeerde been zetten, we hebben het dan niet over het stofje in je hersenen dat de aantrekkingskracht tussen man en vrouw regelt. De liefde als allenbinder, de liefde van 1 Korintiërs 13, is op twee punten anders. Ten eerste gaat het in 1 Korintiërs 13 niet over de liefde in het huwelijk maar over de liefde in de gemeente, de kerk van Jezus Christus. En de liefde van 1 Korintiërs 13 is niet een emotie die je overkomt maar een keus, een manier van met elkaar omgaan, een manier van handelen. Ik vind deze liefde eigenlijk nog interessanter dan de liefde als een gevoel. Paulus heeft het in het laatste vers van hoofdstuk 12 over ‘een weg die nog voortreffelijker is’. Het gaat hier echt over iets moois. De liefde als aantrekkingskracht is natuurlijk iets moois, iets wat God geschapen heeft, maar de liefde als keus om de ander gelukkig te maken, is ook heel bijzonder.

Want deze liefde verbindt meer dan al het andere. Daar gaat het over in de verzen die jullie gekozen hebben voor vanavond: 7 en 8a. In hoofdstuk 14:1 wordt gezegd: ‘Jaag de liefde na’. Hier ontdek je opnieuw dat het niet om een gevoel gaat maar om keuzes die je maakt. De liefde als gevoel jaagt jou vaak na, het overkomt je. Maar die andere liefde, de liefde die ernaar verlangt om de ander gelukkig te maken, waarom zou je die willen najagen? Op die vraag geven de verzen 7 en 8a antwoord. Gods antwoord op de vraag waarom je liefde zou najagen is: het verbindt meer dan al het andere.

Laten we maar eens naar die verzen van jullie gaan kijken. Eerst vers 7, daar worden vier eigenschappen van de liefde benoemd: alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze. Ik ga ze alle vier bij langs om het een beetje concreet te maken. Bij elk van deze vier eigenschappen van de liefde kijken we drie kanten op: hoe ziet deze eigenschap er uit in de gemeente, in het huwelijk en hoe is dit in God zelf.

Alles verdraagt ze

De liefde als manier van handelen betekent in de gemeente van Jezus dat je incasseert. Je kiest er voor om iets wat je niet fijn vindt aan het gedrag van een ander in de gemeente te dragen. Dus niet negeren, maar dragen. Iets dragen kost energie. Stel dat iemand in de gemeente een totaal andere mening heeft dan jij. Je hebt geprobeerd hem of haar te overtuigen van jouw zienswijze maar dat is niet gelukt. Vanuit onszelf zouden we denken: dan negeer ik die ander maar. De liefde maakt een andere keus: verdragen. Dat betekent, je blijft met elkaar omgaan. In plaats van dat je er energie in steekt om jullie verschil op te lossen, steek je er energie in om elkaar om dat verschil heen vast te houden.

Dit kun je één op één op je huwelijk toepassen. Ook in je huwelijk zul je dingen hebben waar je tegenaan loopt bij de ander. En je mag elkaar best een tijdje proberen te veranderen, maar op het moment dat je merkt dat dit niet lukt zul je vanuit de liefde elkaar moeten vasthouden om het verschil heen. Dat verschil kan ook een ergernis zijn. Sokken die altijd maar ergens slingeren, andere rare gewoonten. De liefde verdraagt alles. En natuurlijk, eerst ga je praten. Maar wat je niet doet is een streep trekken. Wat je niet doet is een ultimatum stellen. Ik realiseer me dat dit ver gaat: alles verdraagt ze. Ik merk dat ik aarzel bij dat woord ‘alles’. Er kunnen toch ook dingen in je huwelijk -en in de gemeente- gebeuren die echt fout zijn? Die je niet moet verdragen maar gewoon aan de kaak stellen?

Laten we even kijken naar God. Want dat zouden we doen, bij elk van de vier eigenschappen even proeven hoe dat in de gemeente concreet wordt, in het huwelijk en hoe dat bij God is. Dan denk ik: God verdraagt echt alles, op het bizarre af. Het enorme onrecht dat op zijn aarde plaatsvindt. Onze zonden en tekorten, dat het ons gewoon niet lukt om het goed te doen. God verdraagt het. Ons leven lang. Hij trekt nooit een streep, dat Hij zou zeggen: en nu ben Ik helemaal klaar met jou. God verdroeg zelfs het doden van zijn eigen Zoon op aarde. Wat dit precies betekent voor onze menselijke relaties en het verdragen van elkaar, weet ik niet. Misschien ontdek je dat ook pas in de situatie zelf. Maar dat het verder moet gaan, verder mag gaan dan wij vaak denken, zie je aan God.

Alles gelooft ze

Geloven betekent hier vertrouwen. Geloof wat de ander zegt in de gemeente. Geloof wat de ander zegt in je huwelijk. Het omgekeerde van ‘alles geloven’ is verbittering. Dat je zegt: dat moet ik nog zien, je kunt dat nu wel zeggen, maar eerst bewijs. Dat verbindt niet. In gemeente en huwelijk zullen we de beloften van de ander iedere keer weer met blijdschap aanvaarden. Want dat doet God toch ook met ons? Ik denk aan de ‘knipperlichtrelatie’ van God en Israël in het Oude Testament. Israël dwaalde van God af. Dan kwamen ze in moeite. Dan beloofden ze God weer trouw. En God aanvaarde dat, keer op keer opnieuw.

Alles hoopt ze

De liefde kiest ervoor om altijd rekening te houden met mogelijke verandering. Je laat je positief verrassen. In plaats van te zeggen: dit wordt dus nooit meer wat, zeg je: wie weet? Waarom niet, de wonderen zijn de wereld toch nog niet uit? Ik geloof best dat je soms wanhopig kunt zijn in de gemeente of in je huwelijk, maar hoop houdt nou juist rekening met God. Met een kracht buiten je zelf. Een kracht die verder gaat dan jouw invloed reikt. Waar zit dan de hoop in God zelf? Hoopt God ook op dingen? Houdt God rekening met mogelijke verandering in ons? Voor mensen heeft hoop te maken met iets niet weten, maar het in de toekomst wel graag willen hebben. In die zin zou God nergens op hoeven hopen, Hij kent immers de toekomst. Hij bewerkt de toekomst. Daarom komt alles wat God hoopt uit.

In alles volhardt ze

Liefde blijft zelf liefde geven. De liefde haakt niet af. Liefde is geen ruilmiddel: ik geef jou liefde zolang jij mij liefde geeft. Dan zou liefde een vorm van geld zijn. Dat is geen gelukkige combinatie, geld en liefde. Bij een huwelijk wordt wel eens gezegd: het is geven en nemen. Eens soort balans. Ik weet dat niet. Volgens mij is het meer: geven, geven, geven. Waarom zou jij jouw liefde voor de ander, afhankelijk maken van de liefde van de ander voor jou? Dat geldt in de gemeente en in het huwelijk.

Maar hoe gaat dat ooit lukken? Jouw liefde moet toch ook gevoed worden? Zeker weten. Kijk daarvoor naar God. Hij volhardt sowieso in zijn liefde voor jou. Die liefde komt voort uit Hemzelf. God is de bron van alle liefde. Hij is liefde. Zijn liefde voor jou is niet afhankelijk van jouw liefde voor Hem. Gelukkig niet. Johannes schrijft in zijn eerste brief: ‘Wij hebben lief omdat God ons het eerst heeft liefgehad’ (4:19). Dat is troostvol. Want uit onszelf lukt het niet om lief te hebben op de manier van 1 Korintiërs 13: verdragen, geloven, hopen, volharden. Wij vervallen -zowel in de gemeente als in het huwelijk- gemakkelijk in patronen van discussiëren en argumenteren. Zo proberen we verschillen en ergernissen te overwinnen. Hier ontdek je ook wat vers 8a wil zeggen. Daar staat: ‘De liefde zal nooit vergaan.’ Mooi natuurlijk, maar wat vergaat dan wel? Dan moet je verder lezen: profetie verdwijnt, klanktaal verstomt, kennis gaat verloren. Heb je door dat dit allemaal woorddingen zijn? Gesproken tekst: profetie en klanktaal, opgeslagen tekst: kennis. Terwijl liefde over daden gaat. Over gedrag. Over de keuzes van je hart. En het is toch ook gewoon waar dat argumenten en discussies mensen nauwelijks bij elkaar brengen? Discussies leveren vaak meer een soort wapenstilstand op dan dat het nou zo verbindend werkt. Alleen liefde helpt je verder. God zegt hier in 1 Korintiërs 13: liefde verbindt meer dan al het andere. En zo werkt het ook gewoon. Mooi om zo’n waarheid die God in de schepping heeft gelegd op het spoor te mogen komen. De liefde zal nooit vergaan.

Deze liefde, ontdekken we in Galaten 5:22, is een vrucht van de heilige Geest. Dit moet je ontvangen. Daarom moet je er ook om bidden; God vragen je met zijn Geest te vullen, te leiden en de kracht te geven om lief te kunnen hebben. In de gemeente en in het huwelijk. En maak je deze liefde eigen. Je moet het ontvangen maar je moet het ook gewoon oefenen. God wil dat we in de gemeente en in het huwelijk met elkaar verbonden zijn. Een verbondenheid die voorproef en oefenplek is voor de uiteindelijke, diepe verbondenheid met Hem. Wij mogen er nu al van genieten. Want dat is het toch ook gewoon: genieten? Verbondenheid doet mensen goed. God doet mensen goed. Amen.