Verbonden met de bron van het leven

18 augustus 2019

Het eeuwige, ongeschapen leven is bekend gemaakt en gezien in de wereld.

Lezen: 1 Johannes 1:1-2:2

Tekst: 1 Johannes 1:2

Diep in de mens zit het verlangen naar een goed leven. Met een paar kleine variaties is dat voor iedereen ongeveer hetzelfde: rust, goede relaties, je geen zorgen hoeven maken en kunnen genieten. Het zogenaamde Zwitserlevengevoel, een term uit een reclame waarin het ging over onbekommerd genieten en genoeg geld hebben wanneer je met pensioen ging. Iets daarvan proef je natuurlijk ook wanneer je vakantie hebt: heerlijk relaxen, leuke dingen doen, samen zijn met je man/vrouw, je gezin of de mensen die je ontmoet. Bewust of onbewust verlangen wij naar dat goede, perfecte leven.

 

Maar bestaat het? In ieder geval zijn wij er op veel punten van afgesneden geraakt. Veel mensen ervaren onrust in hun leven: ben ik wel goed bezig, moet ik de dingen niet anders aanpakken? Of je ervaart onvrede over hoe dingen zijn gegaan. Of je hebt te maken met beperkingen waar je tegenaan loopt. Er zijn ruzies die -ook als ze zijn bijgelegd- toch geregeld weer opvlammen. Je leven is niet perfect en je krijgt het niet perfect. Om nog maar te zwijgen van aftakeling, afbraak en uiteindelijk de dood. Wij zijn afgesneden geraakt van het goede leven. Vakanties zijn veel te kort en het pensioen is ook niet alles.

 

Hoe loopt dit af? Leggen we ons erbij neer? Op onderdelen wel. Zo hebben we de dood geaccepteerd als een onontkoombaar onderdeel van het leven. Verder spannen we ons tot het uiterste in om er gegeven de omstandigheden het beste van te maken. Maar hebben wij wel door wat echt goed leven is? Wat is daarbij de norm, wat is onze standaard? Dat we de dood accepteren als een noodzakelijk onderdeel van het leven is al twijfelachtig. En voor heel veel andere dingen die niet lukken hebben we onze spreekwoorden: ieder huisje heeft zijn kruisje, dus accepteer het nou maar. Ik denk dat het beter is om te blijven verlangen naar een werkelijk goed leven, een leven dat voldoet aan de hoogste eisen die je aan het leven kunt stellen.

 

Je hebt leven en hét leven

Want dat is de boodschap van de bijbel, dat is het evangelie. Onze tekst zegt: ‘het leven is verschenen.’ De Herziene Statenvertaling zegt: ‘het leven is geopenbaard.’ Het leven. Blijkbaar heb je leven en het leven. En dat laatste is op een gegeven moment bekend gemaakt. Als mensen dachten we te weten wat leven is, maar toen bleek er nog zoiets te zijn als hét leven. Het echte leven. Waarbij dat andere leven, waarvan wij dachten dat dat het was, er opeens nogal bleekjes uitziet. En uit wat volgt in vers 2 wordt duidelijk dat het bij het leven gaat over Jezus. Johannes schrijft: ‘wij (de apostelen) hebben het gezien.’ Uit vers 1 blijkt zelfs dat ze het leven hebben aangeraakt. Met hun handen hebben ze aan het echte leven gevoeld. Johannes schrijft dat dit ook de boodschap van hem en de apostelen is: ‘we verkondigen u het eeuwige leven dat bij de Vader was en aan ons verschenen is.’ Dus het echte leven is ook nog eens eeuwig. En het echte leven was bij de Vader. Dat is hier niet een plaatsaanduiding maar het duidt op een diepe verbondenheid. Hét leven is het ongeschapen leven. Kortom, het evangelie van onze tekst is: in Jezus is hét leven bekend gemaakt en gezien.

 

En dan denk ik: hoe bijzonder is dat. Ik word getriggerd door zo’n tekst. Het leven is verschenen. Iets wat altijd onzichtbaar was wordt nu opeens zichtbaar. Je stuit hier op het verhaal achter onze wereld. Wij denken te weten wat leven is: 70, 80 of 90 jaar ademhalen, een beetje werken, een beetje genieten, je voortplanten. Maar blijkbaar is dat maar de helft van het verhaal, misschien nog niet eens een tiende. Dit is maar een slap aftreksel van wat werkelijk leven is. Wat een geluksvogels zijn wij dat we dat andere verhaal mogen horen, over echt leven. De vraag is natuurlijk: wat doe jij daarmee? Laat jij Jezus jouw visie op wat leven is veranderen?

 

Eeuwig leven uit het verleden

Ik wil nu eerst nog wat dieper ingaan op wat het leven is, hét leven dat in Jezus bekend gemaakt en gezien is. Het leven is volgens vers 2 eeuwig leven. Oftewel, het eeuwige leven is aan ons verschenen. Vaak denken wij bij het eeuwige leven aan iets dat nog moet komen. Zo hebben we dat in ons hoofd, wij verwachten het eeuwige leven. Zo eindigt de apostolische geloofsbelijdenis ook, dus die woorden blijven gemakkelijk in je geheugen hangen als toekomstplaatje. Maar in onze tekst ontdekken we dat het eeuwige leven al bestond voor de schepping. Het eeuwige leven was er vanaf het begin. Het eeuwige leven is ook nooit weg geweest. God is de eeuwig levende, zonder begin en zonder eind. Eeuwig is niet eindeloos lang, maar eeuwig betekent niet onderworpen aan de tijd. De tijd is geschapen, de Schepper zelf is niet aan de tijd onderworpen. Vader, Zoon en Geest leven eeuwig. Zij bestaan. Misschien vind je dat lastig om te begrijpen. Misschien heb je er twijfels bij. Daarom is het zo mooi wat Johannes schrijft in zijn brief: het eeuwige leven is verschenen en wij hebben het aangeraakt. Het eeuwige leven is midden in de aardse geschiedenis verschenen en gezien. Je kunt je afvragen hoe de discipelen wisten dat ze in Jezus naar het eeuwige leven stonden te kijken. Het zelfs aanraakten en hoorden spreken. Ik denk dat je kunt zeggen: Jezus sprak over God, over hoe het in de hemel is (1:5). En Jezus gaf leven, ter plekke, bijvoorbeeld aan Lazarus.

 

Ongeschapen leven als de bron

Daarmee ontdekken we nog iets anders. Het eeuwige leven is het ongeschapen leven. In Jezus is het ongeschapen leven op aarde verschenen. Toen ik dat ontdekte zette ik eerst een rij vraagtekens op mijn kladblok. Hoe kun je nou ongeschapen leven hebben, al het leven is toch geschapen? Nee, niet dat van God. Laat dit goed tot je doordringen. Het is juist zo dat het ongeschapen leven de bron is van het geschapen leven. Al het leven zoals wij dat kennen -van mensen, planten, dieren- komt voort uit het ongeschapen leven. Het is moeilijk om je iets bij ongeschapen leven voor te stellen. Maar wie in God gelooft, gelooft in ongeschapen leven. God is toch geen schepsel? En dat ongeschapen leven is in Jezus bekend gemaakt. Waarom? Om ons te overtuigen. Als mensen waren we sinds de zondeval afgesneden geraakt van het echte leven. Wat wij leven noemden was het geschapen leven. Vaak dachten we ook dat dit het enige leven was, het ongeschapen leven waren we vergeten. Terwijl dat de bron van ons leven is. Wanneer Jezus op aarde verschijnt wordt de bron van het leven zichtbaar.

 

Misschien denk je: ik had dat ook wel willen zien en aanraken en horen praten. Het eeuwige leven, uit een andere en veel grotere werkelijkheid. Wij moeten het doen met de oog- en oorgetuigen. Johannes en de andere apostelen hebben -ook namens ons- het eeuwige leven mogen aanraken. Daar diep van onder de indruk getuigen zij daarvan. Hebben ze erover verteld en geschreven: wij hebben het leven zelf aangeraakt. Niet een levend wezen maar het leven zelf. De bron. Datgene waar al het leven uit voortkomt. Dat is ook het belang van Jezus’ verschijning op aarde: wij hebben de bron nodig om te leven en te blijven leven. Dat het eeuwige leven op aarde verschijnt in de persoon van Jezus is om ons deel te geven aan dat leven. Misschien was je vergeten wat echt leven is, misschien nam je ondertussen genoegen met het beperkte, aardse en sterfelijke leven, maar dat hoeft niet. Dat moet zelfs niet. Vergeet niet dat het leven anders bedoeld en geschapen is. Namelijk als goed leven, perfect leven. Nog duizend keer beter dan het Zwitserleven. Om ons daaraan te herinneren verschijnt het eeuwige leven midden in de geschiedenis op aarde. En om ons ertoe uit te nodigen weer op die bron aangesloten te raken.

 

Leven zoals leven bedoeld is

Want dan verandert je leven. Als je de brief van Johannes verder doorleest ontdek je dat. Ik zei al dat eeuwig leven altijd al bestaan heeft. Het bestaat ook nu in Jezus. Eeuwig leven moet niet iets zijn wat we verwachten voor de toekomst, eeuwig leven is een andere vorm van leven, een andere orde van leven. Voor nu. Het is hét leven. Leven zoals leven bedoeld is. In de verbondenheid met Jezus krijgt dat leven vorm in je bestaan. Omdat dit leven in Hem was. Is. In de brief van Johannes ontdek je dat er dan drie dingen gebeuren in je leven. Drie dingen die verdwenen zijn bij de zondeval. Drie dingen waarvan wij de afwezigheid gewoon zijn gaan vinden. Je leven wordt goed, rechtvaardig en liefdevol.

 

    Goed

Het goede leven is een leven met rust, met vertrouwen. Een leven waarin je weet dat er voor je gezorgd wordt. Het is een leven waarin je kunt ontspannen. Een leven waarvan je geniet. Het is een leven dat een oorsprong heeft en een toekomst en doel. Een leven dat van betekenis is en gevuld is met licht en uitzicht. Het is een leven dat gevoed wordt van buitenaf en dat gedragen wordt. Ik kan het ook omgekeerd zeggen: het leven waar wij aan gewend zijn geraakt is een leven dat grotendeels los geraakt is van God. Dan wordt het leven dof en verliest het zijn glans. De mens heeft het idee dat hij voor zichzelf moet zorgen. Mensen worden concurrenten van elkaar. Mensen raken opgejaagd omdat hun levenstijd beperkt is. Mensen worden bang voor ziekte en veroudering. Dat is niet het echte leven. Wanneer je weer aangesloten raakt op de bron van het leven verdwijnen deze dingen. Niet dat ziekte en dood verdwijnen, maar ze krijgen hun plek in een ander perspectief. Je leven bloeit op, het wordt goed. Dat merk je. Niet in één klap, maar je merkt het wel. Het leven wordt al in deze wereld weer goed en mooi.

 

    Rechtvaardig

Het tweede kenmerk van een leven dat aangesloten is op de bron van het leven, is dat het een rechtvaardig leven wordt. Dat gaat over de relatie tot God. Rechtvaardig wil zeggen dat je recht voor God staat, je kunt Hem weer recht in de ogen kijken. Dat is een ongelofelijk iets: de heilige God recht in de ogen kijken. Dat kan door Jezus. Zijn bloed reinigt ons van alle zonde (1:7). Aan het eind van zijn brief schrijft Johannes: geloven in de naam van Jezus betekent eeuwig leven hebben (5:11-13). Niet krijgen maar hebben. Je leven heeft nu al toekomst. Het is nu al bevrijd van de dood die je boven het hoofd hangt. Je leven heeft weer een open verbinding met de Schepper. En dat werkt door: je gaat het goede doen. Rechtvaardige daden. Je bindt de strijd aan met zonden. Je krijgt een hekel aan zonden omdat ze het leven kapot maken. Je gaat rechtvaardig leven.

 

    Liefdevol

Het derde wat gebeurt wanneer je leven weer aangesloten is op de bron van het leven, is dat het liefdevol wordt. Dat gaat over je relatie tot medemensen. Vooral hier is de brief van Johannes vol van. Dit is ook het meest zichtbare aspect van het eeuwige leven, dat het een leven in liefde is. Het is de afwezigheid van liefde die het leven doodt. Dat kan heel concreet en direct maar het kan ook als een langzaam en slopend proces. Mensen gaan kapot aan de afwezigheid van liefde. Of het nou bitterheid in jezelf is of dat je geen liefde ontvangt van de mensen om je heen. Hét leven is een leven dat gedragen en gekleurd wordt door liefde.

 

In verbondenheid met Jezus heb je dit eeuwige leven in je. Die andere vorm van leven, leven zoals God het bedacht en bedoeld had, leven zoals God het geschapen heeft en zoals Hij het graag ziet. Jezus leefde zo toen Hij op aarde was. Goed, rechtvaardig en vol van liefde voor zijn medemens. Het leven is in Jezus verschenen op aarde. Als troost: het bestaat nog. Als uitnodiging: ga ook zo leven, in verbondenheid met Jezus. Dichtbij Hem vloeit zijn leven in jou over. Maar het verscheen ook als waarschuwing: wie het leven niet heeft eindigt in de dood.

 

Verbonden zijn met Jezus

Als ik de preek samenvat zeg ik: laat je aansluiten op de bron van het echte leven. Zoek de verbinding met Jezus, leef met Hem. Wij hebben dat nodig om te blijven leven na de dood. Dat is de ernst van dit evangelie: zonder aansluiting op de bron van het leven is het een keer voorbij. God zegt dit tegen ons omdat ons leven Hem kostbaar is. Johannes zegt in hoofdstuk 2:25 dat God ons het eeuwige leven heeft beloofd. Hij heeft ons hét leven beloofd. Voor later en voor nu. Een goed leven, rechtvaardig en liefdevol. Soms zie je het ook: stukjes prachtig leven. Misschien proef je er iets van wanneer je op vakantie bent. Of ervaar je het wanneer je met pensioen bent en de druk van je leven afgevallen is. Je ziet het eeuwige leven ook en vooral wanneer mensen in liefde met elkaar omgaan. In gevende, trouwe liefde die verrast en verbaast en waardoor het leven opbloeit en mooi wordt. Waar je zelf van geniet en waar de ander van geniet. Leven is zo mooi. Sinds de zondeval zijn we kortzichtig geworden. Dat werkt in ons door tot op de dag van vandaag. We denken al gauw dat het leven zoals wij het kennen het maximaal haalbare is. Voor nu geldt ook dat we geen ijzer met handen kunnen breken, ons leven is beperkt en we lopen tegen grenzen aan. Maar vergeet nooit dat het leven verschenen is in onze wereld. Het leven dat aan het begin van de schepping stond en dat godzijdank zich na de zondeval nog een keer in onze wereld heeft gepresenteerd. De duivel vindt het prima wanneer wij genoegen nemen met het leven zoals we dat op aarde met elkaar kennen. Een leven waarin mensen worden uitgebuit, waarin mensen kapot gaan aan stress en haast. Hét leven is het niet. Het is Gods blijde boodschap dat het goede leven in Jezus zichtbaar en tastbaar is geworden. Het bestaat nog. Het heeft altijd bestaan. Het is de bron. Gelukkig legt de heilige Geest ergens diep in ieder mens het verlangen naar dat goede leven. We zoeken er naar, we vangen er glimpen van op, het houdt ons bezig. God laat ons niet zitten met het leven dat eigenlijk geen leven meer is. De Geest bevrijdt ons van de kortzichtigheid, Hij houdt het verlangen levend naar het goede leven.

 

Of dat leven in je is, of jij verbonden bent met Jezus, kun je checken door naar je leven te kijken. Is je leven goed, rechtvaardig en liefdevol? Nog niet volmaakt, maar wel een begin? Johannes zegt aan het slot van zijn brief: ‘Dit alles schrijf ik u omdat u moet weten dat u eeuwig leven hebt, u die gelooft in de naam van de Zoon van God’ (5:13). Geloven in Jezus wordt zichtbaar in je leven, moet zichtbaar worden in je leven. Oefen daarmee. Aangesloten op de bron van het leven groei je in het leven zoals leven bedoeld is. En wanneer dit strijd kost bedenk dan dat God het initiatief nam: Hij liet het eeuwige leven zichtbaar en tastbaar verschijnen op aarde. Hij liet de bron van het leven verschijnen op aarde. Die bron stroomt naar jou toe. Amen.